مفهوم ارز دیجیتال به زبان ساده
سادهترین تعریف ارز دیجیتال با مثالهایی کاملا ملموس
بعد از خواندن این مقاله برای همیشه میتوانید هم مفهوم ارز دیجیتال را برای دیگران توضیح دهید، هم در صورت تمایل از بازار آن کسب منفعت کنید.
مفاهیم پر کاربرد اقتصادی را در دورنما با زبانی ساده بیاموزید
مطالب بسیاری در مورد توضیح ارزهای دیجیتال توسط کارشناسان محترم نوشته شده است. اما در پایان تمامی این مطالب شاید باز هم مفهوم این پول مجازی برای شما کماکان مبهم بماند، اصلا پول مجازی یعنی چه؟ چرا ارزش دارد؟ چه طور ارزش آن بالا و پایین میشود؟ مگر میشود بدون تولید کالا و فقط با داشتن دستگاه و اجرای برنامه کامپیوتری پول درآورد؟ ارز دیجیتال یعنی بیتکوین؟
مفهوم ارز دیجیتال به زبان ساده
کلمه بیتکوین از دو بخش تشکیل شده است. بیت به معنای رقم دودویی و کوین به معنای سکه بنابراین بیتکوین به ارز دیجیتال تعبیر میشود.
در همین ابتدا با یک مثال بسیار ساده که دائما با آن سر وکار دارید به شما توضیح میدهیم که ارز دیجیتال چیست؟
در طول هفته یا ماه، ممکن است با دستگاه عابر بانک اقدام به انتقال وجه با کارت بانکی خود برای دیگران کنید. برای مبالغ مختلف بین کارتهای مختلف، بانک کارمزدی از حساب شما کم میکند.
مثلا اگر 1 میلیون تومان انتقال دهید، اس ام اسی جداگانه با ذکر مبلغ کارمزد (مثلا 500 تومان) برای شما میآید. بانک در حقیقت بیان میکند: من بواسطه ایجاد سیستم عابربانک که شما را بینیاز از ایستادن در صف و پر کردن فرم برای انتقال وجه به دیگران کرده است، کارمزد دریافت میکنم. مطمعنا همه ما هم راضی هستیم که پولهای خود را اینقدر سریع و تر و تمیز جابه جا کنیم.
ارز دیجیتال پاداش مشارکت درشبکه انتقال مالی
برویم سراغ ارز دیجیتال. ارز دیجیتال دقیقا همان کارمزد انتقال وجه است. وقتی کسی قصد انتقال وجه در شبکه کامپیوتری بسیار بزرگ آن را دارد، متناسب با مبلغی که میخواهد جابهجا کند باید کارمزدی پرداخت کند. این کارمزد همان سکههای دیجیتالی است که نصیب کسانی میشوند که امکانات این شبکه را فراهم کردند.
اگر بانک ،عابر بانک را خریداری و هزینه راهاندازی، تعمیر و نگهداری آن را پرداخت میکند، از محل اخذ کارمزد نه تنها آن هزینهها را جبران میکند، بلکه کسب درآمد هم میکند. در شبکه بیتکوین نیز لازمه راهاندازی شبکه و انجام امور مالی با دقت، سرعت و امنیت بالا وجود سختافزارهای بیشمار برای انجام محاسبات است. بنابراین کسانی که در عملکرد این شبکه با کامپیوترها و ماینرهای (در ادامه توضیح خواهیم داد) دخیلند، درآمدی بهصورت ارزهای دیجیتال که همان نماد کارمزد است دریافت میکنند.
چرا باید ارز دیجیتال ارزش داشته باشد؟
بنابراین یکی از ابهامات اصلی که سوال اکثر مردم است تا اینجا پاسخ داده شد. این سوال که چرا حضور در شبکه ارز دیجیتال، خرید کامپیوتر و سختافزار یا دستگاههایی که مخصوص محاسبات این شبکه هستند تحت عنوان ماینر، منجر به کسب درآمد میشود.
هر کسی در این شبکه با توجه به نقشی که در محاسبات نقل و انتقالات مالی ایفا میکند پاداشی بهصورت کوین یا سکه دیجیتال دریافت میکند. این نقش در حقیقت فراهم کردن تجهیزات سختافزاری برای محاسبات شبکه است. هرکس تجهیزات بیشتری بکار گیرد، بهطبع درآمد بالاتری در شبکه خواهد داشت.
این سادهترین مفهوم ارز دیجیتال است. بنابراین اکنون قانع خواهید شد که حضور در این شبکه و داشتن دستگاه پردازنده (ماینر، ریگ و..) میتواند تولید درآمد کند. اما منظور از برنامه انتقال پول چیست؟ این مفهوم در بلاکچین نهفته است.
مفهوم بلاکچین | به زبان ساده
به این واژه توجه کنید، بلاک (Block) همان بلوک و چِین (Chain) در زبان انگلیسی به معنای زنجیره (زنجیر) است.
بلاک چین (BlockChain) ، در حقیقت زنجیرهای از بلوکها هستند که در آن اطلاعات ذخیره میشود.
وقتی قرار است پولی از مبدا به مقصد برسد وارد یک بلاکچین میشود در آنجا اطلاعات آن انتقال وجه به صورت کدهایی ذخیره میشود.
شبکه ارزدیجیتال یا بیتکوین شامل انبوهی از بلوکهای مختلف است. هر کدام از این بلاکها ابتدا اطلاعات مربوط به وجه انتقالی را به کد تبدیل کرده و در پایان برای تایید این اطلاعات در شبکه باید یک مسئله پیچیده محاسباتی یا یک معما را حل کنند. پس از حل شدن معما در بلوک مورد نظر شبکه ارز دیجیتال پاداشی به آن بلوک اختصاص میدهد.
ماین کردن، ماینینگ (Mining) یعنی چه؟
کلمه Mine در انگلیسی به معنای معدن است. ماینر (Miner) به معنای استخراجکننده است. حال چرا این اصطلاح در شبکه ارز دیجیتال بهکار میرود؟
فرض کنید میخواهید از یک معدن طلا با کلنگ اقدام به استخراج کنید.
هر بار شما باید بخشی از معدن را در جستوجوی طلا بکنید و پیشروی کنید تا به منابع بیشتر برسید.
در شبکه ارز دیجیتال که انبوهی از بلاکهای ذخیره اطلاعات است. هر کدام از این بلوکها پس از انجام وظیفه خود، ثبت اطلاعات و انجام محاسبات سنگین انتقال وجه، همچون معدندار مثال ما، پاداشی دریافت میکنند. اگر معدندار با کلنگ طلا استخراج میکند. یک کاربر ارز دیجیتال با دستگاه یا ماینر خود ارز دیجیتال استخراج میکند. چگونه؟
عملکرد ماینرها چگونه است؟
ماینرها (Miners) یا استخراجکنندهها در حقیقت کامپیوترها و سختافزارهایی هستند که امکان انجام محاسبات در انتقالات ارز دیجیتال را فراهم میکنند. این فرآیند با حل معماها و مسائل محاسباتی انجام میشود. ماینرها ضمن انجام محاسبات امنیت شبکه را نیز تامین میکنند.
هر نقل و انتقال وجه در ابتدا به کدهای پیچیده تبدیل میشود و سپس با حل مسائل پیچیدهتر توسط ماینرها تایید میشود. مثلا در حال حاضر برای انتقال وجه شما نیاز به رمز دوم پویا دارید. این رمز دوم با درخواست شما یعنی باز کردن اپلیکیشن مخصوص آن روی موبایل یا وارد کردن کدی خاص حاصل میشود. این فرآیند در حقیقت حل یک مساله توسط شما برای بالا بردن امنیت انتقال وجه است.
حال ماینرها مسائل و معماهای بسیار پیچیدهتری را برای این کار انجام میدهند به همین دلیل است که شبکه ارز دیجیتال با برخورداری از هزاران ماینر، بالاترین سطح امنیت در انتقال وجوه مالی را دارد.
امنیت بالای ارز دیجیتال
گفتیم برای انتقال وجه اطلاعات وارد بلوک شده و بهصورت کد ذخیره میشوند. وقتی اطلاعات درون یک بلاک ذخیره میشوند برای اتصال به شبکه ارز دیجیتال یا ورود به بلوک بعدی، باید یک محاسبه عددی پیچیده یا به زبان ساده یک معمای سنگین ریاضی را حل کنند. وقتی پاسخ آن را محاسبه میکنند اجازه ورود به بلوک بعدی داده میشود.
این محاسبات به قدری پیچیده است که کسی نمیتواند با دیدن کدها اصلا متوجه شود چه مبلغی در حال جابهجایی است. به همین دلیل است که شبکه ارز دیجیتال ابدا قابل هککردن نیست. انبوهی از بلوکها با اطلاعات پیچیده و محاسبات و معماهای گوناگون این امکان را فراهم کرده است، مثل این که شما قصد انتقال یک سیب را به نقطهای دیگر دارید در میانه راه ظاهر آن به لنگه کفش بدل شده است. چه کسی میتواند تشخیص دهد اصل مطلب چیست؟ موضوع معامله و ارزش آن چقدر است؟ این کدها به هیچ وجه قابل رمزگشایی نیستند.
آیا میتوان ارز دیجیتال را هک کرد؟
برخی اوقات اخباری در مورد هکشدن ارز دیجیتال میشنوید اما این اخبار در حقیقت در مورد صرافیهای ارز دیجیتال است نه شبکه ارز دیجیتال.
همانطور که در بالا توضیح دادیم شبکه ارز دیجیتال، نحوه کدسازی و تایید انتقالات مالی به گونهای است که ابدا امکان رمزگشایی و هککردن آنها وجود ندارد، اما امکان دزدیدن سکهها و هک کردن صرافیهای ارز دیجیتال وجود دارد.
وقتی در شبکه به پاس فراهم کردن سختافزار و پردازش اطلاعات، سکهای به ماینر مورد نظر پرداخت میشود این سکه نهایتا باید در جایی ذخیره شود. محل ذخیره آن همچون پول فیزیکی، کیف پول یا Wallet است. این کیف پول همچون حساب بانکی به صورت مجازی دارایی شما را نشان میدهد.
نحوه تبادل ارز دیجیتال | صرافی مجازی
حال فرض کنید شما بخواهید سکههای دیجیتال خود را به پول فیزیکی تبدیل کنید. همچون زمانی که میخواهید دلار را به ریال تبدیل کنید شما باید به صرافی مراجعه کنید
محل خرید و فروش ارزهای دیجیتال همانند سایر ارزها (دلار و یورو) صرافیهای مختلف است. در صرافی شما یک کیف پول مختص سکه خود میسازید. ایتدا سکههای خود را از کیف پول اصلی به آن انتقال میدهید. اینجا تنها نقطهای است که امکان دستبرد به آن توسط هکرها امکانپذیز است. یعنی تا دم در صرافی کسی نمیتواند سکههای شما را بدزدد اما در صرافیها این اتفاق ممکن است بیفتد.
اگر هکرها موفق به نفوذ به صرافی و برداشت سکهها شوند امکان بازپسگیری آنها عملا غیرممکن است.
بنابراین نمیتوان شبکه ارز دیجیتال را هک کرد اما صرافی ارزهای دیجیتال امکانپذیر است. البته صرافیها بزرگ در برخی کشورها نظیر بریتانیا دارای امنیت بالا بوده و حتی داراییهای دیجیتال را بیمه هم میکنند.
چرا سکههای دیجیتال مختلف وجود دارد؟
به انواع کامپیوترها دقت کنید، یک کامپیوتر با CPU مثلا دوهستهای و حافظه Ram چهار گیگ در مقایسه با کامپیوتر 7 هستهای با حافظه 8 گیگا بایتی به مراتب سرعت پایینتری دارد.
یا برخی بازیهای رایانهای که نیاز به پردازش سنگین اطلاعات دارند روی برخی سیستمها قابل اجرا نیستند. در شبکه ارز دیجیتال انواع سختافزارها و نرمافزارهای پردازشی وجود دارد.
برخی سختافزارها ثبت اطلاعات و حل مسائل را با سرعت بالا انجام میدهند و برخی با سرعت کمتر. همچنین برخی برنامهها و الگوریتمهای طراحی شده توانایی حل مسائل پیچیدهتر را دارند.
بهطبع باید مقایسه عملکرد این سیستمها با معیارهای متفاوت صورت گیرد. این معیارهای همان سکههای مختلف هستند. هر سکه نمادی از توانایی برنامه یا الگوریتم طراحی شده برای حل مسائل شبکه و پردازش اطلاعات است. به همین دلیل انواع سکهها با ارزشها متفاوت وجود دارد.
سکههای کم ارزش نقش کمتری در تراکنشهای مالی ایفا میکنند. در حقیقت این سکهها را میتوان با ماینرهای ارزانتر یا سیستمهای سادهتر استخراج کرد. برنامههای هم که روی آنها قابل اجرا است نسبت به برنامههای پردازشی دیگر سطح پایینتری دارد.
در مقابل سکههای با ارزش مربوط به برنامهها و الگوریتمهای بسیار پیچیده است که بهطبع سختافزار قوی با پردازندههای قدرتمند نیاز دارد. به تنوع انواع مختلف برنامه و ماینرهای مختلف از ضعیف تا قوی انواع سکهها در شبکه ارز دیجیتال وجود دارد.
آینده ارز دیجیتال:
در کتاب صنایع آینده نوشته الک راس (2017) که در آن آینده اقتصاد دنیا در صنایعی نظیر هوش مصنوعی، ژنتیک، رباتیک توصیف شده، عنوان شده ارزهای دیجیتال نیز جایگاهی مهم در آینده خواهند داشت.
شبکه غول پیکر و نفوذناپذیری که امکان انجام سنگینترین تراکنشها در بالاترین سطح امنیت در آن وجود دارد. همین الان که ما تحریم هستیم و امکان انجام مبادلات بانکی وجود ندارد شما میتوانید ارزدیجیتال خریداری کنید و بوسیله آن از بسیاری وبسایتهای خارجی خرید اینترنتی نظیر نرمافزار و اپلیکسشن انجام دهید.
علاوه بر این سکههایی که در تراکنشهای شبکه بیتکوین حاصل میشوند تنها برای استخراجکنندگان نیست.
افراد عادی هم میتوانند اقدام به خرید و فروش سکههای دیجیتال کرده و کسب درآمد کنند. یک بازار جذاب و در برخی اوقات بسیار پر درآمد چگونه؟
چگونه میتوان با بیتکوین کسب درآمد کرد؟
بهطور کلی سه روش برای کسب درآمد از شبکه ارز دیجیتال یا بیتکوین وجود دارد
ماین کردن: یعنی خرید سختافزار، نصب پردازنده روی آن و استخراج سکهای خاص. البته برخی ماینرهای آماده هم وجود دارد که برای کارکردن نیاز به اینترنت و برق دارند.
خرید و فروش ارز دیجیتال: فرض کنید شما سکهای دیجیتال خاصی را از شبکه با قیمت 1000 تومان خریداری میکنید. پس از مدتی به دلیلی، مثلا افزایش تقاضا برای انجام مبادله در شبکه بیتکوین، ارزش این سکه بالا میرود. به یکباره قیمت این سکه ممکن است مثلا3500 تومان شود حال شما میتوانید با فروش آن کسب درآمد کنید.
بازار ارزهای دیجیتال همچوه بازار سهام و اوراق قرضه یکی از بازارهای است که اخیرا جذابیت بالایی برای سرمایهگذاری کسب کرده است. اصلا ممکن است هیچ اتفاق تازهای در میزان تراکنشهای شبکه اتفاق نیفتد، اما علاقه مردم به خرید و فروش سکههای دیجیتال موجب بوجود آمدن ارزش بازاری برای آنها شود.
برنامهنویسی یا کدنویسی: یکی از بهترین روشهای کسب درآمد در بازار ارز دیجیتال است. سرمایه مورد نیاز در این زمینه سرمایه انسانی است. اگر شما موفق به نوشتن یک برنامه یا الگوریتم برای حل مسائل شبکه یا بهبود شرایط فعلی ان شوید، میتوانید آن برنامه ماینر را با نام خود ثبت کنید و کارمزدی برای ان تعریف کنید. مثلا 2 درصد.
هر کسی در هر کجای دنیا از این برنامه برای استخراج سکه مورد نظر استفاده کند از هر 100 سکه، 2 تای آن به حساب شما واریز میشود. حال یک بازار را در نظر بگیرید که هزاران نفر در دنیا خواهان استخراج سکه در ان هستند.
چرا دولتها و حکومتها با توسعه بیتکوین مخالفند
سه دلیل عمده برای این مسئله وجود دارد، امکان پولشویی توسط گروههای خلافکار، کاهش درآمد دولتها و مسئله بسیار مهمی که میتواند منافع اجتماعی کشور را فدای نفع شخصی افراد سودجو کند یعنی مضرات زیست محیطی و اتلاف منابع انرژی
امکان پولشویی توسط گروههای خلافکار:
برای مثال در مبادلات خرید و فروش اسلحه یا مواد مخدر حجم زیادی پول جابهجا میشود. اگر فعالان این حوزه، پولها را به حسابهای بانکی یا طلا بدل کنند بواسطه مشخص شدن مالکیت آن، قابل ردیابی هستند. یا هنگام مبادله در اکثر فیلمها مشاهده میکنید که دادوستد در این زمینه با پولهای درون کیف انجام میشود تا این مشکل برای آنها پیش نیاید. اما ارز دیجیتال امکان انجام سنگینترین مبادلات را خارج از نظام بانکی فراهم کرده است. هر کسی در هر نقطه دنیا میتواند دارایی خود را به ارز دیجیتال تبدیل کرده و در یک فلش مموری نگهداری کند.
کاهش درآمد دولتها:
بانکهای بیشماری در سراسر دنیا وجود دارند که در ازای ارائه خدمات بانکی مختلف وجوه قابل توجهی کسب میکنند. با توسعه شبکه بیت کوین یا ارز دیجیتال عملا دیگر نقش واسطهای بانکها مفهومی ندارد. مردم راغبند در شبکه ارز دیجیتال اقدام به انتقال وجه کنند. بنابراین دولتها برای حفاظت از بانکها، درآمد و مشاغل این حوزه مخالف توسعه آن هستند
مضرات زیست محیطی و اتلاف منابع انرژی:
چین یکی از بزرگترین کشورها در زمینه استراخ ارز دیجیتال در دنیا بوده است. حتی همین الان بسیاری از ماینرهای موجود در بازار سیاه چینی هستند. اما در سال 2017 ممنوعیت شدیدی برای استخراجکنندگان ارز دیجیتال وضع کرد. دلیل آن تولید آلودگی (بهطور خاص منواکسیدکربن) زیاد و اتلاف منابع انرژی ذکر شده است.
برای استخراج سکه دیجیتال دستگاههای و پردازندههای کامپیوتری باید شبانه روز روشن باشند و دائما برق و اینترنت مصرف کنند تا عایدی برای کاربران آن داشته باشد. در برخی کشورها مثل کشور ما که هزینه برق ارزان است امکان سوءاستفاده در سطح بالایی وجود دارد. برای تولید برق در کشورهای کمآب نظیر ایران، هزینه بسیار زیادی باید صرف شود.
استفاده زیاد از ماینرها، حجم برق شبکه را کاهش داده و فشار زیادی به شبکه توزیع برق تحمیل میکند. البته طرحهایی نظیر احداث سولههای استخراج ارز دیجیتال در کنار نیروگاههای برقی در کنار سدها ارائه شده که نیاز به امکانسنجی دارد.
نگارنده : مرتضی زارع