برندگان و بازندگان افزایش قیمت بنزین

جورج بوریاس استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد جمله مشهوری دارد”اجرای هر سیاست اقتصادی برنده و بازندگانی دارد” به بیان دیگر در هر تعادل اقتصادی، تصمیمی که به نفع یا به ضرر همه باشد وجود ندارد.

اجرای هر سیاستی برندگان و بازندگانی دارد

حال ببینیم برندگان و بازندگان سیاست افزایش قیمت چه گروه هایی هستند.

برای ساده سازی مدلی را تصور کنیم که یک سمت آن دولت و دو سمت دیگر اقشار بهره مند از خودرو یا هزینه حمل و نقل بالا و اقشار بی بهره از خودرو یا هزینه حمل و نقل پایین باشند.

بازندگان

چنانچه دولت همانگونه که گفته عمل کند یعنی منابع آزاد شده از افزایش قیمت بنزین (بخوانید کم شدن یارانه سیاه) به طور برابر بین و طبق الگوی اعلام شده(نفری 55 هزار تومان با الگوی کاهشی) بین مردم توزیع شود، بخشی از ضرر دهک های بهره مند از خودرو جبران می شود ولی قطعا نه تمام آن.

 می توان ادعا کرد که این گروه تقریبا بازندگان اصلی این سیاست هستند.

برندگان

در عوض دهک های پایین درآمدی هرچقدر سهم خودرو و حمل و نقل در سبد هزینه آنها کمتر باشد، برندگان اصلی طرح فوق به شمار می روند.

افسانه گران شدن همه چیز با بنزین را فراموش کنید. نه با تئوری سازگاری دارد نه با شواهد.

تورم ربطی به افزایش قیمت یک کالا مانند بنزین ندارد. کما اینکه دیدیم در یکسال و نیم گذشته باوجود ثبات قیمت بنزین بیشترین تورم دولت های روحانی را تجربه کردیم.

اگر دولت این درآمد را صرف ایجاد زیرساخت نکند همه باختیم!

حال روی دیگر ماجرا: دولت تمام درآمد حاصل را برای کسری بودجه خود بردارد.

در این صورت نیز ذینفعان بستگی طریق مصرف بودجه دارد اگر این مبلغ اضافه صرف زیرساخت ها توسعه شود در بلند مدت منافع آن به مردم باز خواهد گشت.

بدترین حالت ممکن زمانی است که دولت درآمد حاصله را اتلاف کند و در سیاست های نادرستی چون ارز ارزان، هزینه های نظامی، کمک به کشورهای دیگر، صدا و سیما و… هزینه کند. در این صورت بازنده اصلی هر دو گروه از مردم خواهند بود.

با توجه به واکنش های منفی دیروز و امروز به نظر می رسد تلقی جامعه حالت سوم یعنی بدترین حالت ممکن است.

 حال این سوال پیش می آید که حاکمیت و این دولت 24 میلیونی، چگونه سرمایه اجتماعی خود را نابود کردند که حتی اگر بخواهد منابع را به نفع دهک های پایین بازتوزیع کند، بازهم کسی حرف آنها را باور نمی کند!؟

به نظر می رسد حتی محمود احمدی نژاد در این زمینه موفق تر عمل کرد.

نگارنده: محمد علی مختاری

🔹اقتصاد در گذر زمان:

@m_ali_mokhtari