عنوان: خشکسالی انتروپوسینی عامل تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی ایران بوده است .
نویسندگان: سمانه اشرف، علی ناظمی و امیر آقاکوچک ، سال انتشار: ۲۰۲۱، نشریه: گزارش‌های علمی
مترجم : امیر شاملویی
طبق مقاله‌ای که در مجله نیچر به چاپ رسیده است، عناصر انسانی و طبیعی اثرگذار بر ذخیره آب‌های زیرزمینی در فاصله سال‌های 2002 تا 2015 مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
به نظر می‌رسد تخلیه آب زیرزمینی در ایران طی این دوره، 74 کیلومتر مکعب باشد.
تاثیر تخلیه ذخایر آب‌های زیرزمینی ایران از پیش هم با برداشت‌های مازاد افراطی در 77 درصد از سطح زمین ایران، افزایش شوری خاک در سراسر کشور و بیشتر شدن تعداد فرونشت زمین مشاهده شد.
خشکسالی‌ها نرخ تخلیه دخیره آب‌های زیرزمینی را در سراسر کشور شدت می‌بخشد. تخلیه آب‌های زیرزمینی در ایران عمدتا ناشی از برداشت گسترده آب توسط انسانها بوده است.
این مقاله هشدار می‌دهد که تداوم مدیریت ناپایدار آب‌های زیرزمینی در ایران می‌تواند به طور بالقوه منجر به اثرات بازگشت‌ناپذیری بر زمین و محیط‌زیست شود و امنیت آب، غذا، اقتصادی- اجتماعی کشور را تهدید کند.
ایران کشوری با جمعیت تقریبا 84 میلیون نفر است که از نظر برداشت آب توسط بشر در رتبه نخست خاورمیانه قرار دارد. انسانها مسئول 34 درصد از کل برداشت آب در این منطقه هستند.
نقش آب‌های زیرزمینی در آینده کشور
آب‌های زیرزمینی منبع اصلی آب در ایران به شمار می‌آیند و نقش کلیدی در امنیت آبی کشور دارند.
بر اساس داده‌های منتشر شده به نظر می‌رسد در 23 مورد از 30 حوضه آبریز ، یعنی 77 درصد خاک ایران، مازاد برداشت آب‌های زیرزمینی بسیار زیاد است و نقش انسان بیش از سه برابر نرخ تغذیه طبیعی است. همین مساله موجب تخلیه قابل توجه آب‌های زیرزمینی می‌شود.
کمبود آب نیز نقش مخربی بر امنیت غذایی ایران میزان کالری مورد نیاز یک ملت می‌گذارد که هم‌اکنون هم تحت تحریم‌های شدید قرار دارد و با تنش‌های سیاسی-اقتصادی، زیست‌محیطی و ژئوپلتیکی مقابله می‌کند.
خطر بزرگ خشکسالی و برداشت غیراصولی از آب‌های زیرزمینی | امنیت آب و غذا، شوری خاک و فرونشست
همان طور که در این مقاله گفته شده است، تخلیه آب‌های زیرزمینی در ایران محدود به امنیت غذایی و آب نمی‌شود و به سایر موارد زیست‌محیطی هم سرایت کرده و شوری خاک و فرونشست زمین را افزایش می‌دهد.
فرونشست زمین به علت برداشت زیاد آب‌های زیرزمینی می‌تواند ظرفیت آبخوان‌ها را کاهش داده و به همین علت آب‌های زیرزمینی در دسترس را کمتر کند.
در صورت عدم اعمال مدیریت موثر، رقابت بر سر منابع محدودشونده آب زیرزمینی، به نحوی اجتناب‌ناپذیر با برداشت‌های شدیدتر تشدید می‌شود که به نوبه خود فرونشست بیشتری را در پی خواهد داشت.
این مساله فرآیند چرخه بازخورد رذیلتی ایجاد می‌کند که هنوز به خوبی قابل درک نیست.
گرچه این مقاله به دلیل ناهمخوانی در ویژگی‌های فضایی و زمانی داده‌های مربوط به ذخیره آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین، قادر به مشخص کردن این تاثیر مهم نیست، اما تحقیقات بیشتری باید در این زمینه در آینده صورت گیرد.
علاوه بر این، فرونشست زمین با توجه به برداشت‌های زیاد آب‌های زیرزمینی، ثبات خاک را کاهش می‌دهد که در مناطق پرجمعیتی مانند مانند تهران که مستعد فعالیت‌های زمین لرزه است، شایان توجه است.
مدیریت آب نیازمند اقدام فوری
با توجه به کاهش قابل توجه رواناب‌های سطحی، حفاظت از منابع آب زیرزمینی موجود در ایران برای مواجهه با تقاضای رو به رشد آب مهم به نظر می‌رسد و این موضوع نیازمند راهبردهای مدیریتی یکپارچه برای توازن عرضه و تقاضای آب در سطح حوضه آبریز و زیرحوضه ها است.
برای کشوری همچون ایران که کارآیی بسیار اندکی در آبیاری دارد، اقدامات فوری برای بهبود مصرف آب باید مورد توجه قرار گیرد. نویسندگان مقاله بر این باور هستند که این موضوع برای امنیت زیست‌محیطی ایران کلیدی است و احتمالا با توجه به خشکسالی‌های طبیعی و انسانی، همراه با تشدید تغییرپذیری و تغییرات اقلیمی تحت فشار بیشتری قرار خواهد گرفت.
رسانه اقتصادی اجتماعی دورنمای اقتصاد