اگر نیروی کار، در سنینی مشغول به کار شوند که بسیار جوان هستند و کاری که انجام می‌دهند با توانایی‌های آنها تناسبی نداشته باشد کودکان کار نامیده می‌شوند.
باید به این توضیح افزود که زمانی که کودک، در حال انجام فعالیت‌هایی است که می‌تواند رشد جسمی، ذهنی، اجتماعی و آموزشی آنها را به خطر بیندازد، در طبقه کودکان کار قرار دارد.
کودکی که سرچهارراه و در خیابان گدایی می‌کند، هم عزت نفس و شعور اجتماعی خود را از دست می‌دهد، فرصت آموزش و یادگیری از او سلب می‌شود، هم اندوخته سرمایه انسانی که از استعداد او حاصل می‌شود از چرخه اقتصاد خارج می‌شود.
کار کودکان هم علت و هم پیامد فقر است و نابرابری اجتماعی و تبعیض را تقویت می‌کند.
کار کودک چیست؟
کار کودکان به استثمار کودکانی گفته می‌شود که به دلیل انجام کاری خاص، از رفتن به مدرسه، آموزش، یادگیری محروم می‌شوند یا انجام کار در این سن، باعث آسیب‌های جسمی، روحی و روانی یا اجتماعی آنها می‌شود.
در حقیقت انجام هر کاری که آنها را از بازه مهم دوران کودکی محروم می‌کند.از دوران کودکی خود محروم می شوند. کودکان به ویژه در سال‌های اولیه رشد خود در برابر آسیب‌ها آسیب‌پذیر هستند
ممکن است کودکی حتی فیزیک بدنی مناسبی برای انجام کار داشته باشد و آسیب جسمی او را تهدید نکند، اما مشکلات ذهنی و محرومیت او از یادگیری و شکوفایی استعداد خود، جلوگیری از انباشت سرمایه‌های ارزشمند انسانی در او، آسیب‌های به مراتب خطرناک‌تری به او وارد کند.
سازمان بین المللی کار در سراسر جهان تخمین می زند که سالانه 22.000 کودک کار در محل کار کشته می‌شوند.
نظام جدید برده‌داری بر پایه کودکان
در حال حاضر، تخمین زده می‌شود که 152 میلیون کودک به کار کودکان مشغول هستند که تقریبا نیمی‌از آنها، یعنی 72 میلیون، در مشاغل خطرناک فعالیت می‌کنند.
اگرچه در دو دهه گذشته شاهد کاهش 94 میلیونی کار کودک بوده‌ایم؛
اما علی‌رغم این کاهش متاسفانه در حال حاضر گونه‌ای از کار کودکان مربوط به گروه‌های سیاسی است که درگیری‌ها مسلحانه با دولت‌ها و احزاب دیگر دارند.
فعالیتی خطرناک که امکان دارد در پی بروز تنش‌های جدید جمعیت کودکان کار را بیشتر کند.
بین کار کودک و موقعیت‌های درگیری و فاجعه همبستگی قوی وجود دارد. میزان بروز کار کودکان در کشورهای متاثر از درگیری‌های مسلحانه 77 درصد بیشتر از میانگین جهانی است. بروز کارهای خطرناک 50 درصد بیشتر است.
گزارش دبیرکل درباره کودکان و درگیری‌های مسلحانه همچنان تأیید می‌کند که هزاران کودک توسط بازیگران دولتی و غیردولتی برای کار به عنوان سرباز یا سایر اهداف استثماری در درگیری‌های مسلحانه در سراسر جهان استخدام می‌شوند.
در طول 15 سال اولی که این گزارش تهیه شده است، بیش از 75.000 کودک در معرض بدترین شکل کار کودکان ثبت شده اند.
رابطه توسعه پایدار و کاهش کار کودکان
بر اساس گزارش سازمان جهانی کار، افراد جوانی که در کودکی کار می‌کردند (تا سن 15 سالگی) بیشتر در مشاغل کم درآمد قرار می‌گیرند. این یکی از آسیب‌های عمیق کار کودک بر پیکره اقتصادی و اجتماعی کشورها است.
اگر کشورها رشد اقتصادی مناسبی داشته باشند، تولید ثروت کشور بالا رفته و سطح درآمد خانوارهای فعال در مشاغل نیز بالاتر می‌رود.
یک خانواده که درآمد مناسبی دارد، به‌طبع نیاز کمتری به کار کودک برای تامین نیازهای خود دارد. علاوه بر این از پیامدهای دیگر توسعه بالاتر رفتن سطح آموزش و آگاهی خانواده‌ها است.
به همین دلیل است که هر چه رشد اقتصادی کشورها بیشتر شود درجه امنیت جسمی و روانی کودک و میزان محرومیت آنها از دوران کودکی کاهش می یابد.
ظرفیت یک کودک تحصیل کرده، آموزش دیده و با مهارت برای ورود به بازار کار و کسب درآمد بیشتر، در سطح بالاتری نسبت به کودکانی قرار دارد که به اجبار توسط خانواده‌ها (یا سودجویان) یا به اقتضای شرایط ناگزیر به کار کردن در سنین کودکی شده‌اند.
پیامد زندگی یک کودک کار می‌تواند یک کودک کار دیگر در آینده باشد!
به همین دلیل است که یکی از مهمترین اهداف کشورها تضمین بستری برای ایجاد مشاغل تحت عنوان ” اهداف توسعه پایدار | هدف 8- کار شایسته و رشد اقتصادی ” در نظر گرفته شده است.
جوانان و بیکاری | راه‌کار توسعه
علاوه بر این جوانان در بازار نیروی کار پتانسیل اصلی برای توسعه کشور به شمار می‌روند
نرخ بیکاری جوانان در جهان امروز 14 درصد است – سه برابر بیشتر از نرخ بیکاری بزرگسالان.
بدون سرمایه‌گذاری فوری در آموزش و آموزش مهارت‌ها، جمعیت رو به رشد جوانان که انتظار می‌رود تا سال 2030 به حدود 2 میلیارد نفر برسد، تا حد زیادی برای کارهای موجود، آمادگی لازم را نخواهند داشت.
برای ایجاد فرصت‌های امن و مطمئن‌تر برای جوانان و رفع نابرابری‌های به سرمایه‌گذاری برای تولید و ایجاد اشتغال نیاز است. بر اساس مطالبی که ذکر آن رفت، توسعه پایدار و رشد اقتصادی نیازمند تولید بیشتر کالاها و خدمات است که زنجیره تامین اقتصاد، مشاغل بیشماری را در اختیار جوانان برای حضور فعال قرار خواهد داد.
بنابراین تعیین چشم‌انداز توسعه، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، برقرای رابطه با سازمان‌های جهانی برای مشارکت در اقتصاد جهانی و تولید کالاه و خدمات مورد نیاز در نقاط مختلف جهان، تاثیر شگرفی بر کاهش بیکاری جوانان خواهد داشت
تلاش یونیسف برای کودکان و جوانان در ورود به بازار کار
کودکانی که استعداد اصلی خود را بیابند، در آن مسیر آموزش مناسب ببینند، در آینده شغل مناسبی به‌دست خواهند آورد و مطمعنا دنیا را به مکان بهتری تبدیل می‌کنند.
سهم یونیسف در رسیدن به این هدف بر پیشگیری و پاسخ به کار کودکان ارائه خدمات توانبخشی و ادغام مجدد کودکان نجات یافته از چرخه کار کودکان است.
یونیسف همچنین با شرکای سازمان ملل متحد برای ارتقای مهارت‌ها و اشتغال جوانان همکاری می‌کند، از جمله از طریق Generation Unlimited، مشارکتی که هدف آن، تضمین این است که هر جوان تا سال 2030 در نوعی مدرسه، یادگیری، آموزش یا اشتغال باشد.
ILO برای نظارت جهانی یک شاخص که پیشرفت به سوی هدف 8 را در رابطه با کودکان اندازه گیری می‌کند: شاخص 8.7.1 نسبت و تعداد کودکان 5 تا 17 ساله درگیر کار کودکان، بر اساس جنسیت و سن.
آمار و ارقام جهانی، کودکان کار
- تعداد جهانی کودکان کار کودک از سال 2000 یک سوم کاهش یافته است و از 246 میلیون کودک به 168 میلیون کودک رسیده است. بیش از نیمی از آنها، 85 میلیون، در کارهای خطرناک هستند (از 171 میلیون در سال 2000).
- ناحیه آسیا و اقیانوسیه همچنان بیشترین تعداد (تقریباً 78 میلیون یا 9.3 درصد از جمعیت کودکان) را دارند، اما کشورهای جنوب صحرای آفریقا همچنان منطقه‌ای با بیشترین میزان بروز کار کودکان (59 میلیون، بیش از 21 درصد) است.
- بیش از 13 میلیون (8.8٪) کودک در آمریکای لاتین و کارائیب و در خاورمیانه و شمال آفریقا 9.2 میلیون (8.4٪) کودکان کار می کنند.
- کشاورزی تا حد زیادی مهمترین بخش است که کودکان کار در آن بکار گرفته می‌شوند (98 میلیون یا 59 درصد) اغلب این بخش را همچون گذشته که کودکان در حقیقت سرمایه خانوارها بودند با سخت‌گیری کمتری بعنوان کار اجباری کودکان درنظر می‌گیرند (البته درست نیست)، اما مشکلات در مشاغل خدماتی (54 میلیون) و بخش‌های صنعتی (12 میلیون) – که عمدتاً در اقتصاد غیررسمی جریان دارند، قابل چشم‌پوشی نیستند.
- کار کودکان در میان دختران از سال 2000 تاکنون 40 درصد کاهش یافته است، در حالی که این میزان برای پسران 25 درصد بوده است.
- در فقیرترین کشورهای جهان، از هر 4 کودک، 1 کودک به کار کودکان مشغول است.
- در سراسر جهان 218 میلیون کودک بین 5 تا 17 سال شاغل هستند. در میان آنها، 152 میلیون قربانی کار کودکان هستند
- از 152 میلیون کودک کار کودکان، 88 میلیون پسر و 64 میلیون دختر هستند.
منابع:
1938 — The U.S. Fair Labor Standards Act restricts hours and types of jobs for children under age 16
1973 — The Minimum Age Convention, ratified by 172 countries, sets the minimum age for employment but allows some exceptions.
1989 — The U.N. enacts the Convention on the Rights of the Child to guarantee the protection of children’s rights to grow and thrive.
1992 — The International Program on the Elimination of Child Labor (IPEC) is founded to promote the global elimination of child labor and support countries in their efforts.
1999 — The Worst Forms of Child Labor Convention, ratified by 186 countries, requires ending practices like slavery, child trafficking, debt bondage, forced labor in armed conflict, prostitution, pornography, drug trafficking, and other illicit activities.
2021 — The U.N. General Assembly declares this to be the Year for the Elimination of Child Labor.
2025 — All forms of child labor are to end this year under Target 8.7 of the U.N.’s Sustainable
Development Goals.