تولید گاز در اتحادیه اروپا به شدت در حال کاهش است. دسترسی به گاز قابل اطمینان، اقتصادی و پایدار برای پوشش دادن به تقاضاهای قاره‌ی سبز به شدت مورد نیاز است.
خط لوله “جریان شمالی ۲” می‌تواند با انتقال گاز از بزرگترین منابع گاز جهان در روسیه، رفع نیاز بازارهای داخلی اتحادیه اروپا را ممکن می‌سازد.
این موضوع به کام ایالات متحده آمریکا چندان خوش نمی‌آید و مایل است نظر خود مبنی برعدم رضایت از اجرایی شدن پروژه خط لوله‌ی روسیه- آلمان، سرمایه‌گذاران ذی نفع این پروژه را تهدید به تحریم کند.
جمهوری فدرال آلمان این تهدیدها را مغایر با حقوق ملت‌ها (قوانین بین‌الملل) می‌داند و به آن اعتراض دارد.
دولت آلمان تهدیدات تحریمی جدید ایالات متحده علیه احداث خط لوله “جریان شمالی ۲” در دریای بالتیک را مورد انتقاد قرار داده است.
اخیراً وزیر اقتصاد فدرال گفته است که آلمان، تحریم در سرزمین‌های دیگر را رد می‌کند. “زیرا ما آ‌‌‌ن‌ها را مغایر با قوانین بین‌المللی می‌دانیم. این موضع روشن دولت فدرال است.” او متذکر شد که اظهارات مایک پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده “یک فرمول بندی وقیحانه در دیپلماسی است!”
اولیور هرمس، رئیس کمیته‌ی شرقی تجارت آلمان ، از «یک نقطه‌ی افول باورنکردنی در روابط تجاری بین‌آتلانتیکی» صحبت کرد.
وی متذکر شد: معافیت‌ها تقریباً یک شبه لغو می‌شوند و حدود 120 شرکت تهدید به تحریم ایالات متحده هستند و این می تواند سرمایه‌گذاری‌های دوازده میلیارد یورویی را در معرض خطر قرار دهد.
پمپئو چند روزی است که اعلام کرده که این خط لوله طبق قانون سال 2017 تحت عنوان” قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم” اعمال می‌شود. این قانون، اقدامات مجازاتی را علیه شرکت‌هایی که با روسیه و همچنین با کشورهایی مانند ایران و کره شمالی تجارت می کنند مجاز می‌داند.
چرا پروژه “جریان شمالی ۲” برای روسیه به این حد مهم است؟
مسکو نه تنها به این خط لوله برای دورزدن اوکراین در هنگام انتقال گاز نیاز دارد بلکه می‌خواهد، نقش خود را در بازار انرژی اروپا تثبیت کند. سوال این‌جاست که تحریم‌های اروپا چقدر به کشور روسیه ضربه خواهد زد؟
تاکنون کرملین نسبت به بحث در مورد پایان احتمالی “جریان شمالی ۲” به دلیل مسمومیت الکسی ناوالنیج واکنش خونسردانه ای از خود نشان داده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز دوشنبه گفت که وی در حال حاضر این موضوع را خطری برای توقف این پروژه نمی‌بیند. او هم زمان خاطر نشان کرد که چقدر چنین درخواست‌هایی پوچ و بی‌ارزش هستند.
خسارت روسیه از توقف پروژه “جریان شمالی ۲“
اما واقعاً اگر بخواهد جلوی پروژه‌ی “جریان شمالی ۲” گرفته شود، خسارت برای روسیه چه مقدار خواهد بود؟
از دیدگاه روسیه ، خط لوله جدیدی که سالانه 55 میلیارد متر مکعب گاز روسیه را از طریق دریای بالتیک به آلمان منتقل می‌کند، مزایای زیادی دارد.
اول از همه و مهمترین آن، عدم وابستگی اش به اوکراین است. تاکنون مسکو مجبور بوده است قسمت عمده ای از گاز رسانی خود را از طریق خطوط لوله‌ی مستهلک و کهنه‌ی کشور همسایه‌ی خود به اتحادیه اروپا انجام دهد.
چگونه پتانسیل توقف “جریان شمالی ۲” هنوز وجود دارد؟
به دلیل حمله سمی به الکسی ناوالنیج، سیاستمداران بیشتر و بیشتر می‌خواهند خط لوله انتقال گاز “جریان شمالی 2” را متوقف کنند. این کار ساده ای نیست اما ممکن است. “جریان شمالی ۲” تنها یک لوله‌ی طولانی در کف یک دریای کم عمق است. این لوله تقریباً در کل طول دریای بالتیک کشیده شده است: از منطقه‌ی لنینگراد در روسیه تا لوبمین در شرق ایالت فُرپومر در جمهوری فدرال آلمان. اکنون تا پایان پروژه فقط چند کیلومتر محدود باقی‌مانده و چند مُهر (دیوان‌سالاران) آلمانی.
اما این تنها چیزی است که در مورد این خط لوله گاز بحث برانگیز نیست. بقیه آن جنجال آفرین است.
هواداران پروژه، اول از همه صدراعظم اسبق آلمان، آقای گرهارد شرودر و صدراعظم فعلی، خانوم آنگلا مرکل، همیشه از این پروژه دفاع کرده‌اند. این خط لوله می‌تواند جایگزین خطوط لوله‌ی زمینی لهستان یا اوکراین شود که آلمان امروز بیشترین گاز خود از روسیه را طریق آن دریافت می‌کند.
بدین نحو اگر دوباره درگیری بین کشورهای متنازع در شرق، به عنوان مثال بین اوکراین و روسیه افزایش یابد، تأمین گاز در اینجا به خطر نمی‌افتد. در سال 2006 و 2009 این مسئله را داشته و کیف و مسکو با یکدیگر درگیر بوده‌اند.
به همین علت جریان گاز متوقف شد و در اواسط زمستان رادیاتورها در چندین کشور اتحادیه اروپا منجمد ماند. دیگر با استفاده از “جریان شمالی ۲” و خط لوله “جریان شمالی” موجود ، تأمین گاز روسیه برای اروپا حتی در چنین شرایطی امن خواهد بود
نگارنده: وحید مشیرنیا
24 شهریور 1399 – گوهرخاک ایران
ویراستار: امیره پایکار