در بیان واژه اقتصاد تعاریف زیادی بیان شده است. اما اگر بخواهیم در یک جمع بندی کلی آن را تعریف کنیم، باید گفت اقتصاد علمی است که رفتار انسان در مبادلات را بررسی می‌کند، سپس سعی می‌کند با استفاده از قوانین ریاضی این رفتارها را به بهترین شکل مدل کند. مدل‌های اقتصادی به این دلیل بوجود آمده‌اند که بتواند، رفتار انسان در تقاضا برای انواع منابع روی کره زمین کنترل کند، زیرا این منابع محدود هستند و نیازهای انسان نامحدود.

بنابراین اقتصاد علمی است که بین رفتار تقاضای انسان از یک طرف، و انواع منابع از طرف دیگر قرار گرفته است. وظیفه اقتصاد بهترین تخصیص ممکن منابع، به تقاضا و نیازها است.

اقتصاد علم مدل کردن رفتار تقاضای انسان، برای یافتن بهترین روش تخصیص منابع است. این مدل کردن گاه بر اساس علم ریاضی و گاه بر پایه احساسات انسانی (اقتصاد رفتاری) انجام می‌شود.

چالش در مفهوم سنتی اقتصاد

در گذشته یک فاکتور مهم در بکارگیری علم اقتصاد نادیده گرفته می‌شد، آن هم خطی در نظر گرفتن اقتصاد بود. مسئله‌ای که اکنون به یک چالش بدل شده و موجب پیدایش اقتصاد چرخشی شده است. در تعریف اقتصاد خطی به زبان ساده، انسان منابع و مواد اولیه را به کار می‌گیرد، آن را تبدیل به کالا کرده و در نهایت مصرف می‌کند و مازاد آن را دور می‌اندازد.

بله یک خط از مواد اولیه تا مصرف یا دورانداختن. اما با این اقتصاد آینده بشر در خطر قرار دارد.آسیب‌های وارده بر پیکره محیط‌زیست به‌حدی بوده که تغییرات اقلیمی گسترده را موجب شده است. گازهای گلخانه‌ای دمای زمان را متاثر کرده‌اند، این تغییرات، اقلیم آب‌وهوایی زمین را نیز دگرگون کرده است، برخی مناطق را سیل از بین برده و بسیاری مناطق با خشکسالی پی‌در‌پی مواجه هستند.
اگر تاکنون غول‌های اقتصادی تصور می‌کردند پایبندی به معاهده‌های زیست محیطی عاملی برای عقب افتادن در حجم تولیدات از رقبا است، اکنون باید از این منظر به قضیه نگاه کرد که ادامه مسیر، به مثابه در خطر افتادن زندگی میلیون‌ها انسان در آینده است. از جمله کشورهای پیش‌رو در تولیدات جهانی. بنابراین ورود به رویکردهای اقتصاد چرخشی امیر اجتناب‌ناپذیر برای تمامی کشورها خواهد بود

اقتصاد چرخشی | آینده اقتصاد دنیا

جمعیت جهان در حال رشد است، مادامی که انسان در حال تامین نیازهای خود برای این رشد جمعیت است، به محیط‌زیست و منابع آن آسیب‌های جدی وارد می‌کند. این عوامل موجب شده تا کارشناسان آینده بشر را در مخاطه‌ای بزرگ ببینند.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اگر با روند فعلی انسان تولیدات خود را ادامه دهد، در پی صدماتی که محیط‌زیست وارد می‌کند، تامین غذا، آب و منابع مورد نیاز در سال 2050 برای جمعیت کره زمین غیرممکن خواهد بود.

منبع: بررسی اقتصاد در دولت هلند، به عنوان یکی از پیشگامان حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار

این به این معنا است که دیگر اقتصاد خطی نمی‌تواند نیازهای انسان و منابع موجود را مدیریت کند. اما راه حل چیست؟ در پاسخی ساده باد گفت انسان برای بقای خود نیاز دارد، تا جای ممکن منابع را بازیافت کند و مجددا به چرخه تولید برگرداند. یعنی بر خلاف رویه خطی قبلی، انسان نیاز دارد سیستمی چرخشی از مواد اولیه تا تولید و مجددا بازیافت (به جای دورانداختن) و برگشت به چرخه تولید را اجرا کند.

اقتصاد چرخشی

اقتصاد چرخشی، مدل تولید و مصرف پایدار است و اساسا با مدل اقتصاد خطی متفاوت است. رویکرد اقتصاد چرخشی نتیجه طبیعی محدودیت تولید خطی منابع طبیعی محدود، آلودگی و تخریب بیش از حد ‌‌محیط‌زیست و حجم بی‌‌انداز‌‌ه مصرف انرژی‌‌های فسیلی است.

اقتصاد چرخشی به عنوان چرخه‌‌ها‌‌یی متنوع، پیشرفت‌‌های اقتصاد را با حمایت و حفاظت از منابع طبیعی و شرایط محیطی کسب و کار (منطق‌‌هی، ملی و بین‌‌المللی) متعادل می‌‌کند و تازه‌‌ترین تلاش برای نمایش یکپارچه‌‌‌سازی فعالیت‌‌های اقتصادی و محیطی در راستای توسعه پایدار ارایه می‌‌دهد.

اقتصاد چرخشی آینده اقتصاد جهان

در این مقاله ما به بررسی مفهوم اقتصاد واقتصاد خطی می‌پردازیم. اما دورنمای اقتصاد مطابق با رسالت خود، آینده اقتصاد دنیا، یعنی اقتصاد چرخشی را در مقاله‌ای جداگانه مورد بررسی قرار داده است. علاوه براین سعی بر آن تا جای ممکن مقالات مختلف در این زمینه را منتشر و تقدیم حضور شما عزیزان کنیم.

اقتصاد خطی | در انتهای مسیر

امروزه اقتصاد خطی که در آن فرض می‌‌شود، مقادیر نامشخص و نامحدودی از منابع طبیعی وجود دارند و محیط‌‌زیست ظرفیت نامحدودی برای جذب ضایعات، زباله‌‌ها و آلودگی‌‌های محیط زیستی را دارد، به طور کامل مردود شده است.

این رویکرد و هم چنین مولفه‌‌هایی مانند رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی، کاهش منابع طبیعی، آلودگی ‌‌محیط‌زیست و گرمایش کر‌‌ه زمین، بحران‌‌های مالی جهانی، رقابت، رشد اقتصادی برخی کشورها و به دنبال آن عواقب منفی محیط زیستی و… سبب پیشنهاد اقتصاد چرخشی (اقتصاد مدور) توسط نهادهای بین‌‌المللی، سازمان ملل متحد، برخی موسسات تحقیقاتی غیردولتی و دولت‌‌ها شده، که در آن ظرفیت مصرف انرژی (به خصوص سوخت‌‌های فسیلی) و مواد خام طبیعی کاهش یافته است.

مفهوم لغوی اقتصاد

واژ‌‌ه اقتصاد به میانه روی در هر کار‌‌، رعایت اعتدال در دخل و خرج و مجازا صرفه‌‌جویی تعریف شده است. علم اقتصاد یکی از رشته‌‌های علوم اجتماعی است و موضوع آن فعالیت‌‌های مربوط به دخل و خرج، چگونگی روابط مالی افراد جامعه با یک دیگر، اصول و قوانینی که بر امور مالی حکم‌فرما است و وسایلی که باید در عمل با توجه به مقتضیات زمان و مکان اتخاذ شود تا سعادت و ترقی جوامع بشری را تضمین کند، تعریف شده است.

مفهوم واژه اقتصاد | فرهنگ معین

اقتصاد، به عنوان یک علم و دانش مستقل، از زمان شروع انقلاب صنعتی در صحنه حیات علمی جوامع بشری با انتشار کتاب در باب ماهیت و علل ثروت ملل (۱۷۷۶) آدام اسمیت در عمل متولد شد و با انتشار این کتاب فصل نوینی در نگرش انسان به جهان و تلاش‌‌ها و کوشش‌‌های جوامع بشری در امور معیشتی، کار و تولید گشوده شد.

ساده‌ترین مفهوم اقتصاد

تعاریف متعدد و متفاوتی با تاکید بر جوانب و موضوع خاص علم اقتصاد ارایه شده است و تعریف واحدی از این دانش وجود ندارد. این امر متاثر از پیچیدگی موضوع اقتصاد، ماهیت رشد، تکامل و گستردگی قلمرو آن است.

انسان‌‌ها با توجه به تمایلی که به ارضای نیاز‌‌های نامحدود خود دارند، همواره سعی دارند با صرف حداقل تلاش و هزینه، حداکثر نتیجه را به دست آورند. این شیوه، در واقع اصول علم اقتصاد نامیده می‌‌شوند. بنابر این، اقتصاد علمی است که رفتار و رابطه انسان‌‌ها را با اشیای مادی مورد نیازش که به رایگان در طبیعت یافت نمی‌‌شود، مطالعه می‌‌کند.

هدف علم اقتصاد چیست؟

هدف علم اقتصاد تبیین، تحلیل و پیش‌‌بینی رفتار پدیده‌‌ها‌‌، واحدها و متغیرهای اقتصادی و هدف نهایی آن بررسی وضعیت موجود، شناسایی و برنامه‌‌ریزی برای رسیدن به وضعیت مطلوب، برای بهبود شرایط زندگی جوامع بشری است. اقتصاد باید درک، بیان و تا حدی پیش‌‌بینی رفتارهای متنوع اقتصادی انسان‌‌ها را امکان‌‌پذیر سازد و به بهبود رفاه مادی فردی و جوامع بشری کمک کند.

اقتصاد، شامل مجموعه اصول و قواعدی است که تحت تاثیر اراد‌‌ه بشر قرار می‌‌گیرند. امروزه مسایل اقتصادی نقش مهمی در زندگی جوامع بشری دارند و اهمیت روز افزون آن سبب شده که عامل‌‌های اقتصادی حتا بر جنبه‌های متنوع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع بشری، چیره شوند.

اقتصاد علمی است که تمامی ابعاد زندگی انسان را متاثر کرده است

اساس موضوع علم اقتصاد بررسی رفتار انسان‌‌ها و جوامع بشری است. به تعبیری، در علم اقتصاد رفتار اقتصادی جوامع بشری در ارتباط با تولید، مصرف، پس‌‌انداز، ثروت و… بررسی و تجزیه و تحلیل می‌‌شود.

اقتصاد | قلمرو بی مرز

هر چند علم اقتصاد با پیشینه‌ای حدود 2.5 قرن، در مقایسه به سایر علوم، از قدمت کمی برخوردار است، اما سیر تکامل و پیشرفت عمیق و سریع آن در قیاس با سایر علوم چشمگیر است و قلمرو خود را تا گستر‌‌ه مسایل و موضوع‌‌های متنوعی از فرهنگ تا ‌‌محیط‌زیست گسترش داده است. با ورود علم اقتصاد به قلمروهای جدید، حجم، تعداد و تنوع مسایل و موضوع‌‌های اقتصاد بیش‌‌تر و گسترده‌‌تر شده است.

شاخه‌های اصلی اقتصاد | خرد و کلان

علم اقتصاد به دو شاخه کلی خرد که موضوع آن تحلیل رفتار واحدهای اقتصادی افراد، خانوارها، بنگاه‌‌ها و بازارها است و اقتصاد کلان که موضوع آن تحلیل و مطاله رفتار و عملکرد عمومی و کلی اقتصاد مانند درآمد ملی، سرمایه‌‌گذاری کل، مصرف ملی، پس‌‌انداز ملی و… است طبقه‌‌بندی می‌‌شود.

شاخه‌های جدید اقتصاد

ضرورت تحلیل تئوریک و علمی داد و ستد بین دولت‌‌ها و عملکرد اقتصادی بین دولت‌‌ها در سطح بین‌‌المللی، سبب توسعه و گسترش دو شاخه جدید دیگر علم اقتصاد به نام‌‌ اقتصاد تجارت بین‌‌الملل که موضوع آن مطالعه جریان مبادله کالا و خدمات بین کشورها است و اقتصاد مالیه بین‌‌الملل که موضوع آن مطالعه مبادلات سرمایه‌ای بین کشورها، بازار ارز، تراز دریافت‌‌ها و پرداخت‌‌ها و… می‌‌باشد، شده است.

در دهه 1950 پس از پایان جنگ جهانی دوم، شاخه‌ای از علم اقتصاد تحت عنوان اقتصاد توسعه ظهور کرد. در کنار این چند رشته اقتصادی، رشته‌‌های دیگری مانند اقتصاد کشاورزی، انرژی، کار، منابع، بهداشت، دفاع، هنر، اطلاعات، محیط زیست، منابع طبیعی و… از بدنه تناور علم اقتصاد سربرآوردند.

اقتصاد علمی است که تمامی ابعاد زندگی انسان را متاثر کرده است

نویسندگان : حسین سجادی فر ، پژوهشگر اقتصاد آب و محیط زیست | محمد داودآبادی، کارشناس آب و فاضلاب