مدتی پیش در یک بررسی تحلیلی در مورد پتانسیل‌های ایران در بازارهای جهانی به بازار جهانی گل رسیدیم.

این بازار نکات بسیار جالبی داشت، از فعالان و تولیدکنندگان عمده بازار گرفته تا حجم بازار. ضمن بررسی به نظرم رسید پتانسیل‌های ایران برای فعالیت در این بازار کم نیست.

بنابراین تصمیم گرفتم خلاصه‌ای از بررسی حجیم‌تری که برای بازار جهانی گل تدوین کرده بودیم، در اینجا بنویسم.

پرده اول: سر زدن به سرزمین لاله‌ها

سفرمان به بازار گل را از شمال غربی اروپا آغاز می‌کنیم. وقتی حرف از گل و بازار گل به میان بیاید، احتمالا همه به یاد هلند می‌افتند. سرزمینی که حتی لقب تیم فوتبال آن هم حداقل در رسانه‌های فارسی زبان، «لاله‌های نارنجی» است.

یکی از زیباترین بازارهای گل اروپا و جهان را می‌توان در آمستردام پیدا کرد: بازارچه گل بلومن. این بازار از سال 1826 به عنوان بازار گل مورد استفاده قرار گرفته است.

هلند اکنون به عنوان بزرگترین صادرکننده گل در جهان مطرح است، اما جالب است که بدانید لاله‌های هلند، یعنی یکی از معروفترین نمادهای این کشور، بومی آن نبوده و از اواخر قرن شانزدهم با ورود از امپراتوری عثمانی در این سرزمین کشت شدند.

داستان معروف حباب لاله‌ها (یا جنون گل لاله) در قرن هفدهم حدود 40 سال پس از ورود گل‌های لاله به این کشور و افزایش محبوبیت آنها ایجاد شد. بازار گل امروز بسیار بزرگ‌تر شده است.

یک بازار 8 میلیارد دلاری: مکافات کرونایی بازار گل

ارزش بازار جهانی گل در سال 2020 حدود 8 میلیارد دلار است و جالب است بدانید در میان 5 صادرکننده بزرگ این بازار اثری از ترکیه به چشم نمی‌خورد.

بازار جهانی گل در یکی دو سال اخیر با شیوع کرونا و محدودیت فعالیت‌های اجتماعی و روابط بین افراد با افت روبرو شده است. به همین دلیل هم واکسن‌های موثر نوید بازگشت بازار گل و افزایش نیم تا 1 میلیارد دلاری این بازار را می‌دهند.

بازیگران بزرگ بازار گل

بررسی بازیگران بزرگ بازار گل نشان می‌دهد بزرگترین واردکنندگان گل را 5 کشور آمریکا، آلمان، هلند، بریتانیا و فرانسه تشکیل می‌دهند.

سهم این واردکنندگان به این شکل است که آمریکایی‌ها بزرگترین وارد کنندگان گل در جهان هستند و یک پنجم از ارزش وارداتی گل مربوط به آنها است.

آلمانی‌ها و بریتانیایی‎ها‌ نیز 15 و 13 درصد از واردات بازار گل را انجام می‌دهند. در نمودار زیر 5 واردکننده برتر گل جهان در سال 2020 درج شده‌اند.

از سوی دیگر بزرگترین صادر کننده گل کشور هلند است که تقریبا نیمی از صادرات جهان را در دست دارد.

پس از آن کشورهایی قرار دارند که شاید برای بسیاری تعجب‌آور باشند: کلمبیا، اکوادور، کنیا و اتیوپی. در نمودار زیر سهم هر یک از این کشورها در صادرات گل درج شده است.

جایگاه ایران در بازار جهانی گل کجاست؟

بر اساس آمارهای جهانی، حجم صادرات گل ایران در سال 2020 حدود 235 هزار دلار بوده است که در مقایسه با حجم جهانی این بازار عملا صفر است. با این حال، همیشه وضعیت این گونه نبوده است.

در سال 2018 حجم این بازار به مرز 20 میلیون دلار نیز رسیده بود. در نمودار زیر می‌توانید روند صادرات گل ایران را ببینید.

پتانسیل ورود ایران به بازار گل برخی کشورها

با این حساب، چند نکته وجود دارد. کشورهای همسایه ایران بازار جذابی برای گل‌های ایران به نظر می‌رسند؛ پتانسیلی که امکان بهره‌مندی از آن وجود دارد.

به عنوان مثالی از این تحقیق جامع، بازار گل امارات را در اینجا بررسی می‌کنیم. نگاهی به بازار گل در این کشور نشان می‌دهد حجم واردات گل در این کشور روند صعودی قابل توجهی تا پیش از کرونا داشته است.

نمودار زیر این رشد را به خوبی نشان می‌دهد. در سال 2019 این کشور ثروتمند نزدیک به 50 میلیون دلار گل وارد می‌کرد که سهم ایران از آن بسیار ناچیز است. در بازار گل با توجه به ویژگی‌های خاص آن، نزدیکی به یک بازار می‌تواند مزیتی به حساب بیاید.

یک خلاصه تحلیلی

در پایان این خلاصه از وضعیت بازار گل و پتانسیل‌های آن، یک تحلیل مقدماتی را برای این بازار درج می‌کنیم.

اگر بخواهیم به این بازار به صورت تحلیل SWOT نگاه کنیم، نکات این بازار را می‌توان در چند دسته قرار داد. پتانسیل‌های زمین و نیروی کار به نسبت ارزان در کشور می‌توانند یک قدرت برای ایران در این زمینه به حساب بیایند.

از سوی دیگر، وجود برخی مناطق آب و هوایی مساعد نیز از مزیت‌های ایران محسوب می‌شوند. در خصوص ضعف‌ها می‌توان به تجربه اندک فعالان در این خصوص و نحوه انتقال گل به مناطق اشاره کرد.

اما فرصت‌های این بازار اکنون قابل توجه است. بعد از اتمام یا کنترل کرونا در بسیاری از کشورهای جهان، در یک سال آینده مردم بسیاری احتمالا به شرایط عادی بازخواهند گشت.

این موضوع می‌تواند افزایش ازدواج، جشن‌ها و رویدادهای اجتماعی و حیاتی (تولد و مرگ) را به همراه داشته باشد.

فرصت دیگر ایران همان طور که گفتیم نزدیکی به بازارهای منطقه در مقایسه با صادرکنندگان بزرگ است.

این کشورهای منطقه سرانه ثروت بالایی دارند و ارزش واردات گل در آنها نیز همان طور که نشان دادیم، صعودی بوده است. در نهایت، مهمترین تهدید این حوزه را می‌توان چارچوب نقل و انتقال مالی برای صادرکنندگان احتمالی ایرانی دانست.

نویسنده : امیر شاملویی | پژوهشگر اقتصادی