معامله‌گران نویزی (Noise Traders) | معامله‌گران جَوگیر | دکتر فرشاد اکبری سامانی
در نوسانات شدید بازار سهام در سال گذشته (1399) شاهد رفتاری از سوی خریداران در بورس کشور بودیم که عاقبت آن برای بسیاری ناخوشایند بود.
رفتار بسیاری در خرید سهام به‌گونه‌ای بود که تنها بر تکیه شایعات، موج بازار، جَو خبری و.. منابع مالی خود را روانه بازار می‌کردند.
زدن برچسب “پیروی گله‌ای” ترجمانی از تحلیل خبرگان این حوزه، بر رفتار گروهی از این دست بود.
بازار ارز دیجیتال نیز در سال جاری روندی مشابه دارد. مشاهده می‌شود در بسیاری موارد حتی توصیه یک دوست، فرآیند تصمیم‌سازی مالی فرد را رقم می‌زند!
نظریه‌های اقتصادی نشان می‌دهد آخر و عاقبت چنین رفتارهایی نهایتا ختم به خیر نخواهد شد. ممکن است فرد با همین شیوه تصمیم گیری، نهایتا ریسکی را متقبل شود که حاصل سال‌ها رنج و تلاش او را به یکباره از بین ببرد.
در مقاله حاضر که به همت جناب آقای دکتر فرشاد اکبری سامانی نگاشته شده است، به بیانی شیوا (در قالب مثالی ملموس) موضوع مورد نظر از قاب دیگری مورد بررسی قرار گرفته است.
نویز تریدرها Noise Traders چه کسانی هستند؟
کلمه نویز Noise در زبان انگلیسی دامنه کاربرد وسیعی دارد ولی زمانی که در عبارت نویز تریدر Noise Trader به کار گرفته می شود، بیانگر صفتی در یک معامله گر است که در این متن به آن خواهم پرداخت.
معامله گرانی در بازار حضور دارند که در زمان تصمیم گیری به خرید و فروش (کالا و سهام) به جای توجه و تمرکز بر عوامل مهم و تاثیرگذار اصلی و مشورت با کارشناسان و خبره های بازار، توجهشان معطوف به شایعات و نجواها و سر و صدای دیگران و جو دادن های غیر کارشناسی ای است که فضای بازار را پر نموده است.
سابقا” و در کلامی غیر رسمی، این معامله گران را ایدی یت تریدر idiot trader یا کله پوک ( ابله ) می‌نامیدند!
مفهوم نویز (Noise) در ادبیات مالی | جَوگیر مالی
برای اولین بار واژه Noise توسط فیشر بلک در مقاله ای به سال 1986 در مباحث مالی رسمیت یافت.
طبق نوشته فیشر بلک، Noise به مفهوم تعداد زیادی رخدادهای کوچک است که اغلب تاثیرگذاری قدرتمندتری، نسبت به رخدادهای بزرگ ولی به تعداد اندک دارند.
نویسنده در خطابه ای Noise را به عنوان قطب مخالف کلمه News (در اینجا به معنای اطلاعات information) قرار می دهد و ترجیح می دهد به جای کلمه idiot یا ابله (کله پوک) از واژه Noisy استفاده کند؛
جای دیگر و در حاشیه مقاله ای از همکارش لاورنس سامرز مقابل عبارت مرتبط با کله پوک ها می نویسد: من آنها را معامله کنندگان نویزی Noisy می خوانم.آنها بر مبنای Noise (در اینجا به معنی سروصدا و هوچی گری و شایعات) دست به معامله می زنند.
فیشر بلک
در فرآیند تصمیم‌سازی مالی نویزتریدر (Noise Trader) هستید یا یک کاردان؟ | مثال
آیا در تصمیم‌سازی مالی، خرید سهام، ارز دیجیتال، اوراق بهادار و… اخبار موثق را رصد می‌کنید؟ یا شاخص‌های هر کدام از این بازارها آشنایی دارید؟ می‌توانید روند شاخص ها را تحلیل کنید و تصمیمی با ریسک مناسب اتخاذ کنید؟
یا تصمیمات شما بیشتر تحت تاثیر نظرات دوستان است؟ آیا سود بردن دیگران در بازاری شما را به حضور در آن تحریک می‌کند؟
مثال:
برای درک بهتر مطلب، خلبانی را در نظر بگیرید که هدایت یک هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر را به عهده دارد.
کابین خلبان مملو است از ادوات و دستگاه‌های نشانگر و دسته‌ها و دکمه‌های کنترل. هم‌زمان کمک خلبان و مهندسین پرواز آموزش‌دیده، خلبان را در هدایت هواپیما همراهی می‌نمایند.
ولی به هر حال تصمیم نهایی با خلبان است.
حال سناریوی زیر را در ذهن خود بازسازی نمائید :
در مسیر بوئنوس آیرس به پاریس و برفراز اقیانوس اطلس هواپیما وارد یک هوای طوفانی شده است و رعد و برق‌های مکرر و تکان‌های شدید اضطراب مسافران و خدمه پرواز را دوچندان نموده است.
در همین زمان صدای وزوزی از سقف کابین خلبان شنیده می‌شود که در این لرزش‌های شدید شاید طبیعی باشد ولی تداوم آن خلبان را نگران کرده است.
به خلبان اطلاع می‌دهند که حال یکی از مسافران وخیم و احتمالا” دچار حمله قلبی شده است.
و در این اوضاع رو به وخامت یکی از میهمانداران هنگام پذیرایی از پرسنل کابین پرواز، به خلبان می‌گوید مثل اینکه تاریخ در حال تکرار شدن است. اول ژوئن 2009 در همین مسیر پروازی رعد و برق باعث سقوط هواپیمای ایرفرانس شد و همه 228 مسافر و خدمه آن کشته شدند!
حال فرض کنید جای خلبان هستید:
رعد و برق و تکان‌های شدید به شدت ادامه دارد، صدای وزوز بالای سرتان قطع نمی‌شود، حال مسافر مورد اشاره دائما” در حال وخیم تر شدن است و داستان مهمان‌دار باعث شده لحظه‌ای از فکر سقوط رها نشوید.
شبیه‌سازی رفتار خلبان | خلبان کارآمد (در تصمیم‌سازی)
رفتار خلبان این پرواز به دو شکل قابل شبیه‌سازی خواهد بود.
1- پرفکت پایلوت یا خلبان کارآمد:
توجه او به نشانگرهای اصلی پرواز است، دائما” با برج کنترل و کمک خلبان و مهندسین پرواز و سرمیهماندار هواپیما در حال تبادل اطلاعات است و توجه اصلی‌اش به سلامت پرواز و رساندن مسافران به مقصد می‌باشد.
یک خلبان کارآمد می‌داند برخورد صاعقه با هواپیما امری طبیعی است و در بدترین حالت خسارتی جزئی به بار خواهد آورد، بنابراین داستان سقوط پرواز ایر فرانس ربطی به صاعقه نداشته است.
او همچنین از مسافرینی که در زمینه پزشکی اطلاعاتی دارند خواهد خواست به مسافر بیمار رسیدگی کنند و در جستجوی نزدیک‌ترین فرودگاه امن برای فرود خواهد بود.
و در یک کلام او مفهوم Noise را درک کرده است و اجازه نمی‌دهد اختلالات، پارازیت‌ها، سرو صدا‌ها و شایعات در تصمیمات عقلانی او خللی وارد کنند.
شبیه‌سازی رفتار خلبان | خلبان نویزتریدر (Noise Trader)
2- نویز پایلوت یا خلبان جّوگیر :
خلبان جوگیر به جای تمرکز بر اطلاعات اساسی و مشورت با خدمه پرواز، بر تعداد پرشمار سروصداها متمرکز شده و با ناتوانی در کنترل احساسات خود، کنترل هواپیما را از عقل به احساس خواهد سپرد.
او به‌قدری بر نویزها تمرکز کرده که حتی به راهنمایی و نظرات کمک‌های خود توجهی نمی‌کند. یعنی ظاهرا” حرف‌ها را می‌شنود ولی در عمل واکنشی درخور و متناسب نشان نمی‌دهد که با نشنیدن تفاوتی نمی‌کند، چون حواسش از سمت اطلاعات News به سمت صداهای آزاردهنده و مبهم Noise جلب شده است.
و مشخص است که نتیجه آن می‌تواند فاجعه‌بار یا در بهترین حالت خسارت‌بار شود.
در اقتصاد رفتاری، الگوی رفتاری نوع دوم در معامله و تجارت، “معامله‌گران ساده‌اندیش یا سطحی‌نگر یا جوگیر” را توصیف می‌نماید که اخبار مهیج و سروصداها و شایعات و نجواهای در گوشی و حرکت‌های رمه ای ناشی از جوگیر شدن، نقش اصلی و اساسی در تصمیماتشان را ایفا می‌نماید.
نظر شما چیست؟
با توصیفات فوق واژه نویز تریدر را می‌توانیم معامله گران ساده لوح یا جوگیر ترجمه کنیم؟
و مهمتر از آن، خودمان چگونه رفتار کنیم؟
نگارنده : دکتر فرشاد اکبری سامانی