اهمیت اقتصاد چرخشی در آینده چین تغییرات کوچک، نتایج بزرگ؛ حلقه گم شده اقتصاد ایران
اقتصاد چرخی را ضامنی برای حفظ بقای انسان در آینده پیش‌رو می‌دانند. رویه تولیدی فعلی و عدم استفاده از ضایعات و زباله‌ها در چرخه مجدد تولید، موجب بروز آسیب‌های جدی به محیط‌زیست دنیا شده است. این موضوع عرضه محصولات با یک نرخ مناسب و رو به رشد را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد. زیر دیگر زمین کشش این حجم از ضایعات تولیدی را ندارد. در طرف دیگر معادله هم جمعیت رو به رشد دنیا وجود دارد که دائما تقاضا برای کالا و خدمات را افزایش می‌دهد.
مفهوم اقتصاد چرخشی و اهمیت آن در آینده اقتصاد دنیا
دورنمای اقتصاد | همراه با مسائل توسعه پایدار
بنابراین استفاده از اقتصاد چرخشی که رکن اصلی آن حداقل کردن تولید ضایعات و بازگرداندن مجدد آن‌ها به چرخه تولید است، برای غول‌های اقتصادی نظیر چین اجتناب‌ناپذیر است.
تخریب محیط زیست و کمیابی منابع دو مشکل عمده
تخریب محیط زیست و کمیابی منابع دو مشکل عمده‌ای هستند که باید رفع شوند. دولت چین مدل‌های توسعه پایدار را پذیرفته و در حال ارتقای کارآمدی مواد مصرفی و انرژی است. رویکرد توسعه پایدار از سال 2002 مورد توجه دولت چین قرار گرفته است. تقویت اقتصاد چرخشی، راهی برای اقتصاد سبز چین محسوب می شود.
در این رویکرد، هم رویه‌های مصرفی، هم رویه‌های تولیدی هر دو باید تا حد ممکن در استفاده از منابع و انرژی از قالب‌های بهینه استفاده کنند. اگرچه در ابتدا ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اجرای چنین طرح‌هایی هزینه‌بر بوده و دشواری‌هایی دارد؛ اما در ادامه صرفه‌جویی کلانی در منابع خواهد داشت. علاوه بر این بازیافت ضایعات و استفاده از آن‌ها در تولید انرژی، منافع مالی زیادی برای دولت چین خواهد داشت.
این همان مسیری است که آینده اقتصاد دنیا باید در آن قرار گیرد. زیرا بدون درنظرگرفتن این موضوعات ظرف چند دهه آینده چرخ اقتصادی از کار خواهد ایستاد.
اقتصاد چرخشی مدل توسعه ای جدید در چین
دولت چین علاوه بر توجه به اقتصاد چرخشی به عنوان راهبرد مدیریتی ارتقا دهنده محیط زیست، آن را به عنوان یک مدل توسعه‌ای جدید برای نیل به اقتصاد پایدار نیز مد‌نظر قرار داده است.
کانون تمرکز اقتصاد چرخشی به تدریج از بازیافت ضایعات کوچک، به کنترل کارآمد طی جریان مدار بسته مواد در تمام مراحل تولید، توزیع و مصرف تبدیل شد و در آن علاوه بر منابع تولیدی، مشکلات ضایعات، کارآمدی انرژی، حفظ انرژی، مدیریت زمین، حفظ خاک و مدیریت یکپارچه منابع، از جمله منابع آبی مسایل کلیدی محسوب می‌شوند.
چین چگونه در حال اجرای اقتصاد چرخشی است؟
دورنمای اقتصاد
این اصلاحات ساختاری توسعه پایدار را رقم خواهد زد. مکانیزمی که در آن چرخ معیوب انباشت ضایعات، از موتور تولید خارج شده و چرخه تولید بهینه با حداقل ضایعات جایگزین شده است. اقتصاد پایدار نیازمند تکیه بر منابع و فرآیندهای تجدیدپذیر است و اقتصاد چرخشی مدلی دقیق برای اجرای چنین رویه‌ای است.
ترکیب اقتصاد چرخشی با مفهوم تکنولوژی
توافق بر این است که مفهوم اقتصاد چرخشی چین به طرق مختلف با مفهوم اکولوژی صنعتی همراه شود و در آن افزون بر فواید کاربرد ضایعات، بر موضوع‌هایی مانند انرژی، آب، کالاهای جانبی و اطلاعات تاکید شده است. رایج‌ترین نمونه، هم‌زیستی صنعتی یعنی فواید جمعی به نفع محیط زیست و اقتصاد است.
دولت چین برای کاهش هزینه‌های حمل و نقل از استراتژی هم‌زیستی صنعتی استفاده می‌کند. بنگاه‌هایی که کنار یک‌دیگر ، قادر خواهند بود فن‌آوری را به‌راحتی در اختیار یک‌دیگر قرار دهند. از سوی دیگر، هم‌زیستی باعث کاهش میزان ضایعات شده و نیاز به مواد اولیه را نیز کاهش می‌دهد.
اقتصاد اکولوژیکی
ژو در سال 2005 یکی از اقتصادانان پیشگام بود که مفهوم اقتصاد چرخشی را در چین پیشنهاد کرد که در اصل اقتصاد اکولوژیکی است و تغییرات بنیادین را در شیوه سنتی توسعه ایجاد می‌کند. در این مدل هر سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست توسعه پایدار باید لحاظ شوند.
اقتصاد اکولوژیک یکی از علوم بین‌رشته‌ای است، که هدف آن همراه کردن تئوری‌های اقتصاد با سیستم طبیعی زمین، ارزش‌های انسانی و سلامت بشر است.
در رویکرد سنتی اقتصاد که به آن اقتصاد خطی گفته می‌شود، هدف اصلی افزایش تولید کالا و خدمات بوسیله صنایع انسانی است، در این تفکر ارزش اقتصادی هر کشور همان تولید ناخالص داخلی (GDP) یا ارزش نهایی کالاها و خدمات تولید شده درون مرز یک کشور در طول سال است. در این چهارچوب فکری، تولید روزافزون همواره ممکن خواهد بود و منافع آن نیز به بشر خواهد رسید.
دورنمای اقتصاد | پیشگام در مسائل توسعه پایدار
اما گذشت زمان و آسیب‌های زیست محیطی ثابت می‌کند که تولید روزافزون GDP تا همیشه میسر نخواهد بود، همچنین ممکن است این تولیدات منافع انسانی را (بواسطه آلودگی‌های زیست محیطی) با خطر جدی مواجه کند.
اقتصاد اکولوژیک | مسیر پایدار
در جنبه اقتصادی، این مدل به رقابت داخلی و منطقه‌ای از طریق افزایش کارآمدی تخصیص منابع، کاربرد منابع و تولید کمک می‌کند. به لحاظ محیطی، این مدل منابع خارجی را با طراحی مجدد ساختار صنعتی به شیوه اکولوژی کاهش می‌دهد. از نظر اجتماعی، این مدل، مشکلات اشتغال را کاهش داده و رشد اقتصادی را یکسان توزیع می‌کند و سلامت کلی جامعه را ارتقا می‌دهد.
پارک‌های صنعتی اکولوژیکی در چین
به منظور تحقق اقتصاد چرخشی سه اصل کاهش، استفاده مجدد و بازیافت یا Reduce, reuse and recycle (معروف به 3 آر) در راس قرار دارند. کاهش مصرف انرژی و مواد اولیه و حیاتی طی فرآیند تولید از طریق ارتقاء کارآمدی تولید انجام می‌شود. بازیافت، به فرآیند پردازش مواد دور انداختنی و تبدیل آن‌ها به مواد جدید برای استفاده از ضایعاتی است که بالقوه مفید هستند.
سید حسین سجادی فر – تحلیل گر اقتصاد آب و محیط زیست