مفهوم برابری قدرت خرید (PPP) به زبان ساده
از این شاخص برای ارزیابی قدرت خرید مصرف‌کنندگان در کشورهای مختلف استفاده می‌شود. توانایی خرید مردم در نقاط مختلف دنیا برای یک کالای مشخص چقدر متفاوت است؟
هر چه قدرت خرید بیشتر باشد به‌طبع بیان‌گر قدرت اقتصادی بالاتر، رفاه بیشتر مردم و بهره‌وری بیشتر در کشوری خاص خواهد بود
مفهوم برابری قدرت خرید یا شاخص PPP
این مفهوم در حقیقت Purchasing Power Parity یا نسبتی که در آن قدرت خرید کشورها با یکدیگر برابر می‌شوند؛ که به اختصار به آن PPP گفته می‌شود.
به بیان ساده اگر شما یک کفش را با قیمت 300 هزار تومان می‌خرید این کفش در آمریکا چه قیمتی دارد؟ اگر تومان را به دلار تبدیل کنیم می‌توانیم همین کفش را در آمریکا بخریم. یا برعکس اگر یک آمریکایی دلار خود را به ریال تبدیل کند چند جفت کفش (مشخص شده) می‌تواند بخرد؟
از این شاخص برای ارزیابی قدرت خرید مرد در نقاط مختلف دنیا استفاده می‌شود.
در عمل اقتصادانان به جای کفشی که ما مثال زدیم یک سبد کالا را در نظر می‌گیرند. مثلا سبدی شامل برنج، گوشت، نان، قیمت آب و.. این سبد را با قدرت ارز کشورهای مختلف می‌سنجند تا ببینند توانایی پول هر کشور برای خرید آن چقدر است.
برابری قدرت خرید یا Price Purchasing Power
یکی از معیارهای رایج تحلیل اقتصاد کلان برای مقایسه بهره‌وری اقتصادی و استانداردهای زندگی بین کشورها، برابری قدرت خرید (PPP) است.
PPP یک تئوری اقتصادی است که ارزهای کشورهای مختلف را از طریق رویکرد “سبد کالا” مقایسه می کند.
رابطه PPP با بهره‌وری، استاندارد زندگی و رفاه
در کشوری که قدرت ارز آن نسبت به کشور دیگر بیشتر است، مردم همان سبد مشابه را ارزان‌تر می‌خرند. ارزان خریدن به معنای داشتن وجه اضافی برای انجام امور دیگر است.
یعنی مثلا آن‌ها می‌توانند با باقیمانده پول خود سایر خواسته‌ها و نیازهای خود را برآورده کنند، کالاهای بیشتر بخرند، خودرو بخرند، مبل خانه خود را عوض کنند، مسافرت بروند، تفریح بیشتری کنند و.. بنابراین به بیان ساده آن‌ها استاندارد زندگی بالاتری خواهند داشت.
وقتی در زندگی از کالا و خدماتی که کیفیت مطلوب دارند استفاده کنیم، سطح مطلوبیت ما یا رفاه زندگیمان بالاتر خواهد رفت. در کشوری که مردم رفاه بیشتری دارند و بتوانند بین کار و تفریح خود تعادل برقرار کنند، بهره‌وری آن‌ها حین کار نیز بالاتر می‌رود.
هر چه ذهن آرام‌تر و مطلوبیتی که فرد تجربه می‌کند بیشتر باشد، تمایل او برای بهتر کار کردن و پیشرفت در کار بیشتر می‌شود.
به این ترتیب متوجه شدیم چگونه قدرت خرید بالاتر به رفاه و بهره‌وری بیشتر منجر می‌شود.
نکات مهم در بیان مفهوم برابری قدرت خرید یا PPP
- برابری قدرت خرید (PPP) یک معیار محبوب است که توسط تحلیل‌گران اقتصاد کلان استفاده می‌شود که ارزهای کشورهای مختلف را از طریق رویکرد “سبد کالا” مقایسه می‌کند.
- مقایسه می‌شود قدرت هر ارز برای خرید یک سبد کالای مشخص چقدر است. اقتصاد قوی‌تر، ارز گران‌تر یا با ارزش‌تر دارد و راحت‌تر از ارز کشوری که ارزش پایین‌تر دارد می‌تواند سبد مشخص را راهی خانه مصرف‌کنندگان کند..
- برابری قدرت خرید (PPP) به اقتصاددانان اجازه می‌دهد تا بهره‌وری اقتصادی و استانداردهای زندگی را بین کشورها مقایسه کنند.
- برخی از کشورها ارقام تولید ناخالص داخلی (GDP) خود را برای منعکس کردن PPP تنظیم می‌کنند. یعنی از ارزش پولی کالا و خدمات نهایی تولید شده در کشور برای بررسی قدرت خرید مصرف‌کنندگان استفاده می‌کنند.
نحوه محاسبه شاخص PPP | فرمول شاخص برابری قدرت خرید
همان‌طور که گفته شد قدرت خرید هر کشور در قدرت پول آن کشور (نرخ ارز) منعکس می‌شود. بنابراین فرمول محاسبه برابری قدرت خرید به صورت زیر است:
مقایسه برابری قدرت خرید کشورها
برای مقایسه معنی‌دار قیمت‌ها در بین کشورها، طیف وسیعی از کالاها و خدمات باید در نظر گرفته شود. با این حال، به دلیل حجم انبوه داده‌هایی که باید جمع‌آوری شوند و پیچیدگی مقایسه‌هایی که باید انجام شوند، دستیابی به این مقایسه یک به یک دشوار است. برای کمک به تسهیل این مقایسه، کارشناسان دانشگاه پنسیلوانیا و سازمان ملل‌متحد برای ایجاد برنامه مقایسه بین‌المللی ICP (International Comparisons Unit) در سال 1968 به یکدیگر پیوستند.
استفاده از PPP در تصمیم‌سازی برای سرمایه‌گذاری و سیاست‌های اقتصادی
با این برنامه، PPPهای تولید شده توسط ICP مبنایی از یک نظرسنجی قیمت در سراسر جهان است که قیمت صدها کالا و خدمات مختلف را با هم مقایسه می‌کند. این برنامه به اقتصاددانان کلان بین‌المللی کمک می‌کند تا بهره‌وری و رشد جهانی را تخمین بزنند.
هر چند سال یک بار، بانک جهانی گزارشی منتشر می‌کند که بهره‌وری و رشد کشورهای مختلف را از نظر PPP و دلار آمریکا مقایسه می‌کند. در مورد معیارهای PPP برای پیش‌بینی قدرت خرید مردم و توصیه سیاست‌های اقتصادی برای تصمیم‌سازان.
همچنین در سطحی دیگر سرمایه‌گذارانی که سهام یا اوراق قرضه شرکت‌های خارجی را در اختیار دارند، ممکن است از ارقام PPP برای پیش‌بینی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر اقتصاد یک کشور و در نتیجه تأثیر آن بر سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند.
جفت کردن برابری قدرت خرید با تولید ناخالص داخلی
در اقتصاد کلان معاصر، تولید ناخالص داخلی (GDP) به کل ارزش پولی کالاها و خدمات تولید شده در یک کشور اشاره دارد. تولید ناخالص داخلی اسمی ارزش پولی را به صورت جاری و مطلق محاسبه می کند. تولید ناخالص داخلی واقعی، تولید ناخالص داخلی اسمی را برای تورم تنظیم می کند.
مثال‌هایی برای محاسبه برابری قدرت خرید
مثال شماره یک :
فرض کنید فردی آمریکایی ضمن بازدید از هند در مغازه‌ای کاپ‌کیک‌هایی که در آمریکا نیز موجود است را می‌بیند و 10 عدد از آن را به قیمت 120 روپیه می‌خرد.
ضمن خرید او به دوست خود می‌گوید کاپ‌کیک در هند چقدر ارزان است!
دلیل بیان این جمله چیست؟
بیایید از نرخ برابری قدرت خرید کمک بگیریم:
هر دلار آمریکا 60 روپیه است. قیمت 10 عدد کاپ‌کیک در آمریکا 3 دلار است. پس برای خرید 10 کاپ‌کیک در آمریکا 180 روپیه نیاز است. اما او اکنون با 120 روپیه آن را خرید. یعنی 3 دلار او برابر با 15 کاپ‌کیک در هند است.
حال با استفاده از فرمول موجود در تصویر شماره 1، نرخ برابری قدرت خرید کاپ‌کیک در کشور هند، در مقایسه با آمریکا برابر است با 120 تقسیم بر 180 که معادل 0.6 می‌شود. پس قدرت خرید یک هندی در مقایسه با یک آمریکایی برای خرید کاپ‌کیک 0.6 است. به معنی این‌که قدرت خرید هندی‌ها از آمریکایی‌ها برای این کالا کمتر است.
مثال شماره دو :
برگر کینگ در هند با قیمت 109 روپیه و در ایالات متحده همان برگر با قیمت 4 دلار عرضه می‌شود، فرض کنید هر دلار در هند 50 روپیه باشد.
نرخ برابری قدرت خرید برگرکینگ در هند در مقایسه با آمریکا برابر است با 109 تقسیم بر 200 یا معادل 0.545
ضمن بررسی دو مثال فوق و محاسبه میزان برابری قدرت خرید، می‌توان گفت که دلار در مقایسه با پول هند ارزش بیتشری دارد و مردم آمریکا از قدرت خرید بالاتری برخوردار هستند یا برعکس
مرتضی زارع
منبع: