بهای پیشگیری تغییرات اقلیمی
گرمایش جهانی بدون شک یک مشکل و چالش برای جامعه بشری است. اما آیا راه حل درستی برای حل آن ارائه شده است؟
امروزه توجهات فراوانی پیرامون تغییرات اقلیمی وجود دارد، از تظاهرات مردمی گرفته تا کنفرانس های بین‌المللی که برای رفع آن برگزار می‌شود. اولین مجمع تغییرات اقلیمی در سال 1979 در ژنو سوییس برگزار شده است و تا به امروز نیز در قالب کنفرانس های کاپ به کار خود ادامه می‌دهد .
مورد بحث‌ترین این سلسله از مجامع، کنفرانس سال 2016 پاریس بود که در آن «توافق‌نامه پاریس» میان 196 کشور به امضا درآمد که مدتی بعد دونالد ترامپ از آن خارج شد. البته رئیس جمهور حال حاضر آمریکا «جو بایدن» دوباره به آن بازگشته است و اهداف بلندپروازانه ای را در حوزه تغییرات اقلیمی برای کشورش در نظر دارد.
درباره توافق‌نامه پاریس
این توافق‌نامه که در مجمع کاپ شماره 21 مطرح شده است، با هدف کاهش کربن دی اکسید تولید شده توسط کشورها در طی سال های مشخصی است.
هدف اصلی این توافق‌نامه این است که تا سال 2100 افزایش دمای کره زمین کمتر از 2درجه سلسیوس و در حالت ایده آل کمتر از 1.5 درجه نگه داشته شود. (که به اعتقاد بسیاری غیر ممکن است)
اما چطور؟ این را هنوز به طور دقیق نمی دانیم! تاکنون سیاست مشخص و پایداری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای ارائه نشده است و همین نیز سبب ایجاد چند دستگی میان دولت‌ها شده است.
آیا ماهیت توافق‌نامه پاریس عادلانه است!؟
این توافق‌نامه به گونه‌ای بود که هر کشور تعهدات خود را مشخص و آن را ارائه می‌کرد! این یعنی اجبار و جریمه‌ای برای هیچ حکومت کم‌کاری در این زمینه وجود ندارد.
اگر بخواهیم عادل باشیم می‌بینیم که وجود چنین جریمه‌هایی چندان منطقی نیست. این توافق‌نامه توسط کشور های اروپایی و آمریکا مطرح شده که خود دلیل اصلی شروع گرمایش جهانی هستند و با استفاده از همین سوخت های فسیلی توانسته‌اند تمدن امروزی خود را شکل دهند.
باید در اینجا به کشور های در حال توسعه‌ای مانند چین نیز حق بدهیم که بخواهند کشور خود را به روز کنند تا برای مردم خود زندگی بهتری فراهم کنند؛ و چه چیزی ارزان‌تر و دردسترس‌تر از سوخت‌های فسیلی؟!
نکته قابل توجه این است که حتی خود کشورهای ایده‌پرداز این توافق نامه، نتوانستند به طور کامل بر تعهدات خود پایبند بمانند.
اما چرا؟ دلیل اصلی آن هزینه‌های سر به فلک کشیده انرژی‌های جایگزین است.
طبق تصویر بالا اگر ما با سیاست‌های حال حاضر خود پیش برویم، شاهد افزایش تقریبا 3 درجه ای در دمای کره زمین خواهیم بود که طبق پیش بینی ها خسارات سنگینی به بار خواهد آورد. اما چه قدر سنگین؟
اگر جهان با سیاست‌های فعلی پیش رود هزینه گرمایش زمین برای آن چقدر خواهد بود؟
بیایید با عینک اقتصادی به این قضیه نگاه کنیم؛ همانطور که اشاره کردم کاهش استفاده از سوخت های فسیلی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار گران‌قیمت است و زیرساخت لازم برای آن نیز در بسیاری از کشور ها به طور کامل بنا نشده است.
از این رو با کنارگذاری سوخت‌های فسیلی ضربه سختی به اقتصاد و جامعه وارد خواهیم کرد.
حال باید چه کرد؟ اگر سیاستی پیش نگیریم شاهد هزینه‌های سنگین تغییرات اقلیمی خواهیم بود، اگر هم سیاست توافق‌نامه پاریس را اجرا کنیم با هزینه‌های سرسام‌آور کنار گذاشتن سوخت های فسیلی رو به رو خواهیم شد.
اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، تغییرات اقلیمی بهای پیشرفت تمدن انسانی است. به قول معروف هیچ چیز در این دنیا مجانی نیست و ما ناچار به پرداخت هزینه آن هستیم اما باید هوشمندانه عمل کنیم.
باید با کمک اقتصاددانان راه حلی را پیدا کنیم که کمترین هزینه را بر دوش‌مان بگذارد.
تصاویر ذیل مدل ارائه شده توسط ویلیام نورد هاوس اقتصاددان برنده جایزه نوبل را نشان می‌دهد.
3.5 درجه سیلسیوس! | بهترین رویکرد اقتصادی کنترل گرمایش زمین
در مدل بالا هزینه هایی که بر اقتصاد تحمیل می‌شود، بر اساس میزان افزایش دما بیان شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید اگر هیچ سیاستی وجود نداشته باشد شاهد تحمیل هزینه های گزافی بر اقتصاد جهانی خواهیم بود.
اما اگر با سیاست توافق‌نامه پاریس (که همان 2 درجه سلسیوس است) پیش برویم شاهد کاهش چشم‌گیر هزینه‌ها خواهیم بود.
اما این تمام ماجرا نیست! ما برای اجرای این سیاست ها باید زیر ساخت و شرایط مناسب را فراهم کنیم که تمامی این کارها هزینه بر خواهد بود
همان گونه در تصویر بالا مشاهده می‌کنید هرچقدر دمای مورد انتظار ما کاهش یابد، در ازای آن نیازمند تکنولوژی‌های مدرن‌تر، زیرساخت‌های قوی‌تر و همین‌طور سبک زندگی متفاوت‌تری خواهیم بود که تمامی این‌ها نیازمند صرف هزینه است.
حال اگر این دو نوع هزینه را در کنار یکدیگر قرار دهیم مدل نهایی ما به دست می‌آید که طبق آن می‌توانیم تصمیم بگیریم که کدام سیاست برای ما هزینه ی کم‌تری را در پی خواهد داشت .
3.5 درجه سیلسیوس | کمترین هزینه بهترین سیاست
طبق این اطلاعات کمترین میزان هزینه تحمیل شده بر اقتصاد زمانی است که ما سیاست 3.5 درجه را پیش بگیریم.
در این هدف گذاری حاصل‌جمع هزینه های خسارات زیست‌محیطی و سیاست‌های زیست‌محیطی به کمترین میزان خود می‌رسد و مفیدترین حالت برای جوامع است .
شاید این میزان از افزایش دما سبب به وجود آمدن مشکلاتی در زندگی عده خاصی از مردم شود، اما این گزینه بهترین انتخاب از میان تمامی گزینه های دیگر است. ما امیدوار هستیم که با گذشت زمان بتوانیم با سرمایه‌گذاری درست در تکنولوژی‌های نوین، روند افزایشی دما را با هزینه‌هایی به مراتب پایین‌تر متوقف کنیم .
در پایان
تغییرات اقلیمی یک بحران است و باید حل شود اما چه خوشمان بیاید چه خوشمان نیاید ما به عامل اصلی این بحران یعنی همان سوخت های فسیلی بسیار وابسته‌ایم و باید قبول کرد که هنوز برای کنار گذاشتن آن آمادگی لازم را نداریم؛
پس باید با انتخاب سیاست های درست تلاش کنیم که بهای پرداختنی این پیشرفت های چشمگیرمان در 200 سال گذشته را به کمترین میزان ممکن برسانیم .
منابع
Nordhaus, W. (2018). Prize Lecture
Lumborg, B. (2020). False Alarm 1st edition
امیررضا نوبخت
کارشناسی اقتصاد دانشگاه شهیدبهشتی