شماره ثبت در ارشاد: 83160

رسانه اقتصادی و اجتماعی دورنما

بازار آب و چالش عدم تقارن اطلاعاتی

یکی از چالش‌های موجود در بازار آب، عدم تقارن اطلاعاتی است که بخش دولتی و خصوصی تامین و توزیع آب را تحت تاثیر قرار می دهد.

عدم تقارن اطلاعات:


یک شخص از چیزی اطلاع دارد که دیگری از آن بی‌اطلاع است.

تصور کنید یک بنگاه خدمات تامین و توزیع آب آگاه است که برای تامین و توزیع آب چه میزان هزینه، متحمل شده است ولی نهادهای رسمی قانون‌گذار و دولت از موضوع بی‌اطلاع هستند.


این موضوع، سبب عدم کارآمدی و افزایش هزینه های عملیاتی و بهره‌برداری می شود.

عدم تقارن اطلاعات در بازار


برای نمونه تصور کنید یک شرکت آب دولتی، قیمت آب را نسبتا پایین تعیین می کند.

زیرا هدف دولت در این راستا، جذب نظر شهروندان برای انتخابات و سیاست است، چرا که مشترکین بهای کم‌تر آب را بسیار می پسندند.


اما قیمت کم‌تر، یعنی شرکت سودده نیست و متضرر می شود و شرکت باید این اختلاف را جبران کند.

لذا برای جبران زیان به دولت متوسل می شود و خواهان تامین منابع مالی برای جبران زیان عملیاتی است. این فعالیت به چه نحوی انجام می شود؟

در این راستا دولت خواهان تعیین میزان هزینه های شرکت است، یا تعیین این که، شرکت چقدر منابع مالی نیاز دارد تا ضرر را جبران کند.


حال شرکت این انگیزه را دارد که سوء استفاده کند.

اگر شرکت، برای نمونه 2 میلیون دلار برای جبران زیان عملیاتی لازم داشته باشد، ممکن است به دولت اعلام کند که 10 میلیون نیاز دارد.

مفهوم عدم تقارن اطلاعات

مشکل در این جا عدم تقارن اطلاعاتی است. دولت نمی داند، آیا باید 2 میلیون، 10 میلیون یا رقم دیگری را به شرکت بپردازد؟

در این حالت، یک گزینه برای دولت این است که 10 میلیون دلار را به شرکت بدهد ولی دفعه بعدی چگونه خواهد بود؟

ممکن است آنگاه شرکت تقاضای 20 میلیون یا 30 میلیون یا 40 میلیون بکند. زیرا، دولت نمی داند هزینه های واقعی شرکت چه میزان است.


لذا در این وضعیت، هزینه های جاری دولت افزایش خواهد یافت.

گزینه دیگر این است که وقتی شرکت تقاضای 10 میلیون دلار می کند، دولت بگوید من این مقدار را نخواهم پرداخت، در این جا مجددا به مشکل عدم تقارن اطلاعات برمی گردیم.


گاهی شرکت‌ها، واقعا افزایش ناگهانی هزینه ها را تجربه می کنند و اگر دولت اعتبار درخواستی را در زمان افزایش هزینه ها، به شرکت پرداخت نکند، شرکت منابع مالی کافی نداشته و به مرور زمان مجبور به کاهش کیفیت خدمات می شود.

عدم تقارن اطلاعات در بازار آب
عدم‌تقارن اطلاعات در بازار آب، یعنی عدم‌آگاهی طرفین از قیمت نهایی توزیع آب، این پدید یا می‌تواند موجب بروز فساد مالی و هرز منابع شود یا ورشکستگی بخش خصوصی


شرکت‌های خصوصی آب تحت مقررات دولتی، مشکلات مشابهی دارند. در بیشتر این ساختارهای مقرراتی اگر هزینه های شرکت افزایش یابد (حداقل در میان­ مدت یا بلند مدت)، شرکت، مجاز به افزایش قیمت آب است.


در این وضعیت، شرکت خصوصی چه خواهد کرد؟

­شرکت انگیزه دارد، پیوسته به نهاد رسمی قانون‌گذار دولتی گزارش دهد که هزینه‌هایش رو به افزایش است.

اگر عدم تقارن اطلاعات وجود داشته باشد، دولت نمی داند که آیا هزینه ها واقعا افزایش یافته یا نه.


اگر هزینه ها افزایش نیافته اند و شرکت گزارش ناصحیح بدهد و دولت اجازه دهد که شرکت قیمت را افزایش دهد، مجددا به مرور زمان شرکت گزارش خواهد کرد که هزینه هایش افزایش یافته و قیمت ها پیوسته، افزایش می یابند.

وضعیت دیگر این است که نهاد قانون‌گذار دولتی گزارش شرکت را نپذیرد.


لذا شرکت گزارش می کند که هزینه­ ها افزایش یافته که ممکن است واقعیت داشته باشد و اگر دولت اجازه قیمت بالاتر آب برای مصرف‌کنندگان را ندهد، مجددا به شرایطی برمی گردیم که کیفیت خدمات افت خواهد کرد و تمامی این مشکلات به دلیل عدم تقارن اطلاعات است که به عنوان ایده کلیدی در مبانی و تئوریهای اقتصاد خرد، نقد و بررسی می شود.

به کوشش مریم داودآبادی | برگردان ویدئو از کانال تلگرام کلاس درس اقتصاد توسعه

نظر شما